Vikan - 28.05.1981, Blaðsíða 11

Þróunaraðstoð og kirkjan
við mannlífið i bænum. Það er allt
annað líf sem ríkir á spitala.
Tæknin getur verið vágestur
Annað dæmi um þennan [tankagang,
„að gera það sem er gott fyrir
þig", var iðnskóli sem norræn iðnaðar-
mannasamtök gáfu til Eþiópiu á 100
ára afmæli sínu. Þetta var fullkominn
skóli, fallegar byggingar — bæði fyrir
trésmíðaiðn og járnsmíðaiðn.
Síðan komu þangað ungir drengir
með mjög takmarkaða reynslu og áttu
að fara að fást við allar þessar vélar.
Hvað gerist? Þeir ýta á vitlausan takka,
allt fer í gang og þeir missa af sér fingur.
Menn urðu skelfingu lostnir við þessa
atburði, menn óttuðust stofnunina.
Skólanum var lokað. En þarna bjó
kristniboði, glúrinn eldri maður,
sérkennilegur en hafði þennan skilning á
manneskjunni sem dugði. Hann tók að
sér skólastjórnina og hafði dyrnar áfram
lokaðar. Hann lét hins vegar unga pilta
koma til sín og kenndi þeim á veröndinni
fyrir utan skólann. Þar lærðu þeir að
smiða glugga og likkistur, námið varði í
tvo til þrjá mánuði. Að náminu loknu
gaf skólastjórinn nemendunum kassa
með verkfærum, sendi þá heim til sín
og sagði þeim að koma aftur eftir ár.
Síðan komu iðnnemarnir aftur eftir
árið og þá kenndi gamli maðurinn þeim
að smiða hurðir og dyraumbúnað.
Svona gekk þetta. Það var ekki fyrr en
eftir fjögurra ára trésmiðanám að hann
opnaði dyrnar að trésmíðaverkstæðinu
og kenndi þeim á fyrstu borvélina.
Þessi kristniboði skildi að menn þurfa
að taka eitt skref í einu.
Þessi tæknivæðing getur verið mikill
vágestur. Sem dæmi get ég nefnt að það
stóð til að byggja við útvarpsstöðina. Einn
morgun vaknaði ég við þetta dýrðlega
hljóð — jarðýtuhljóð. Manni finnst það
nú ekkert sérstaklega fallegt hérlendis en
einhvern veginn var þetta fyrir mér eins
og fegursti söngur. Fyrir mér var þetta
eins og nú væri tæknin að koma, nú
■ væri eitthvað að gerast.
En þetta hljóð hvarf um hádegið. Þá
voru komnir á vettvang 120 atvinnu-
lausir Eþiópiu-búar sem sögðu: Gætum
við ekki fengið að grafa þennan grunn,
þið borgið okkur bara það sama og þið
ætlið að borga fyrir jarðýtuvinnuna?
Boðinu var tekið.
Að vísu tafðist byggingin um tvo eða
þrjá mánuði, þeir grófu grunninn með
tréskóflum og trébörum, báru á hand-
börum eina eða tvær skóflur af mold eða
einn stein á miili sín. Þetta hafðist allt og
þennan tíma lifðu 120 fjölskyldur góðu
lífi á þessari vinnu. Annars hefði bara
einhver maður sem átti jarðýtuna þénað
á þessu.
Þetta hefur verið mjög lærdómsrikt i
þróunarhjálpinni. Það er kannski aðal-
málið í þróunarhjálpinni: að hjálpa
betra og þá á allt í einu að rjúka til og
gera vel.
Dæmigerð fyrir slíkan þankagang
eru sjúkraskýli sem ein Norður-
landaþjóðin byggði þarna í landinu. Allt
átti að vera jafngott og í heimalandinu.
Þarna voru geysigóð skýli með einbýli
fyrir sjúklinga, með öllum búnaði sem til
þurfti og skrifstofur úr harðplasti og áli.
Síðan var farið að taka á móti
sjúklingum. En það skildi enginn í því að
þeim bara batnaði ekki. Þeir dóu
unnvörpum. En sjúklingar með
samskonar sjúkdóma lifðu góðu lífi í
sjúkraskýli kristniboðsins þama rétt hjá.
Þar voru sjúkraskýlin með moldargólf
og leirveggi, þau voru ófullkomin.
Loksins áttuðu menn sig á því að þeir
höfðu ekkert kannað hvað hentaði
Verkaskipting milli kynja í Afriku
kemur sumum ef til vill á óvart.
Stytturnar eru úr listmunasafni séra
Bernharðs.
heimamönnum, það hafði verið miðað
við Norðurlandaaðstæður. í Eþíópiu
tíðkast stórfjölskyldan og ef einhver
maður verður veikur þá fer hann ekki
bara út úr fjölskyldunni einn síns liðs.
Fjölskyldan fer auðvitað með. Rétt eins
og ef þú verður veikur í fingri þá skerðu
hann ekki af. Það fer allur skrokkurinn á
spítala.
Séra Bernharður og fjölskylda eru
miklir tónlistarunnendur og heima
hjá þeim eru afrisk hljóðfæri af
margvislegustu gerðum.
Blaðamaður reynir þarna að töfra
fram tónlist úr leðurstrengjunum.
Þess vegna höfðu sjúklingarnir í nýja
sjúkraskýlinu bara tærst upp úr
hræðslu, einmanaleika og framand-
leika. Þá var tekið til þess að gera eins
og hjá kristniboðsskýlinu, að leyfa fjöl-
skyldunni að búa á sjúkrahúsinu hjá
sjúklingnum.
Þegar maður kemur inn á sjúkra-
stofu í Konsó þá liggur kannski sjúk
kona í rúminu en karlinn hennar undir
rúminu og börnin tvö í einhverju horni,
og það er eldað í öðru horni. Einu sinni
var slátrað geit inni á sjúkrahúsi i
Konsó. Þarna taka sjúklingarnir virkan
þátt í mannlifinu. Þegar þeim batnar
fara þeir svo heim ásamt fjölskyldunni.
Við þekkjum aftur á móti hérna að ef
maður liggur á sjúkrahúsi í tvo til þrjá
daga er hann strax kominn úr sambandi
22. tbl. Vikan 11