Vikan - 09.07.1981, Side 11

Fjölskyldumál
blæbrigðin í tilverunni í gegnum
sjónvarp.
Oft hefur þvi verið haldið fram að
börn sem fá litla örvun heima hjá sér
hafi gott af þvi að horfa á sjónvarp þar
sem sjónvarpið geti aukið þroskamögu-
leika þeirra. Rannsóknir virðast benda
til þess að þessu sé öfugt varið. Börn sem
koma úr góðu umhverfi og hafa
þekkingu og reynslu læra að skilja mest
af sjónvarpsefninu. Hin, sem vita minna
og hafa minni reynslu af lífinu, verða
fyrir mestum og neikvæðustum áhrifum
af sjónvarpinu. Áhrifagjörn, kvíðin og
óörugg börn virðast verða fyrir einna
neikvæðustum áhrifum af mikilli
sjónvarpsnotkun.
Ofbeldi í sjónvarpi
Börn sjá yfirleitt mikið af ýmiss konar
ofbeldi í sjónvarpi. Bæði kemur ofbeldi
fram i skemmtiefni sem sérstaklega er
ætlað börnum, til dæmis Tomma og
Jenna, og einnig í efni ætluðu
fullorðnum. Flest börn horfa mikið á
efni ætlað fullorðnum og á það ekki
einungis við um börn yfir tíu ára aldri.
Lítil börn, meira að segja undir fimm ára
aldri, horfa mikið á sjónvarpsefni fyrir
fullorðna. 1 Bandaríkjunum hefur
ofbeldi i sjónvarpi verið sérstaklega mikið
kannað, og ekki að ástæðulausu, þar sem
mikið er um ofbeldi í sjónvarpinu og
börn þar i landi horfa á sjónvarp fjóra til
sjöklukkutíma á dag.
Langflestir visindamenn, sem hafa
rannsakað áhrif ofbeldis á börn, eru
sammála um að ofbeldisútsendingar
veki upp árásargjarnar tilfinningar sem
síðan hafa áhrif á hegðun barna. Ofbeldi
virðist einnig hafa áhrif á siðferðiskennd
barna þannig að þau verða kærulausari
gagnvart öðru fólki og þeim er sama um
hvað hendir náungann. Meðal alvar-
legustu áhrifa ofbeldisútsendinga er
þó að böm læra að lita á ofbeldi sem
eðlilegt tæki til þess að leysa úr
árekstrum.
„Hið nýja heimilistæki
fjölskyldunnar"
Myndbönd hafa verið kölluð „hið
nýja heimilistæki fjölskyldunnar”. Það
nafn nær sennilega nokkuð vel þeim
áhrifum sem myndbönd geta haft á alla
fjölskyldumeðlimi þar sem nær allar
rannsóknir sýna að i fjölskyldum þar
sem fullorðnir hörfa mikið á sjónvarp
horfa börnin einnig mikið á það. Og
öfugt, þar sem litið er horft á sjónvarp á
heimili horfa börnin einnig lítið á það.
Hegðun fullorðinna gagnvart fjöl-
miðlum hefur þvi mikil áhrif á hegðun
barna. Hvort myndbönd verða „hið nýja
heimilistæki fjölskyldunnar” er
jsfÉI
þarafleiðandi háð þvi hvaða afstöðu
fullorðnir taka til myndbanda og hvorl
fullorðnir örva börn til að verða mynd-
bandaneytendur. Áhrif myndbanda
koma ekki i Ijós fyrr en eftir niörg ár en
vonandi hefur tilkoma myndbanda ekki
þau áhrif að þroska barna sé stefnt i
voða og að búin verði til ný kynslóð sent
breyti um persónuleika vegna mynd-
bandsbylgjunnar.
28. tbl. Vikan xx