Vikan - 09.07.1981, Qupperneq 41

Framhaldssaga
NÝ SPENNANDI
FRAMHALDSSAGA
EFTIR JOHN OWEN
„Ég fór úr skóla þegar ég varð átján
ára og gekk í herinn skömmu síðar. Ég
gekk í Sicherheitdienst skömmu seinna.
Ég hélt áfram að læra frönsku og rúss-
nesku og tókst tungumálanámið vel.
Það kom að góðu haldi fyrir mig á stríðs-
árunum þvi að ég vann í fangabúðun
um, í útrýmingarbúðum gyðinga, og
þurfti að tala við fólk af öllum þjóðern-
um.” Von Haaz brosti við tilhugsunina.
„Seinna,” sagði hann og virtist orðinn
málglaður, „fékk ég að aðstoða lækna-
yfirvöld búðanna við valið.”
„Hvað eigið þér við?”
„Gyðingunum var skipt í karla og
konur og svo í ýmsar deildir. Sumir voru
skotnir eða sendir í gasklefana, aðrir
gátu unnið og enn aðrir fóru á sjúkra-
húsin til að aðstoða læknana við rann-
sóknir. Nokkrar konur fóru í hóruhús.”
„Hvað unnuð þér lengi við þetta?”
„Nokkur ár!”
„Er það rétt að þér hafið einu sinni
verið yfirmaður fangabúðanna í Ausch-
witz?”
„Já.”
„Hvað álitið þér að þér berið persónu-
lega ábyrgð á mörgum mannslífum?”
„Ég hef ekki minnstu hugmynd um
það,” sagði von Haaz og yppti öxlum.
„Tiu eða tuttugu?”
„Enga hótfyndni.”
„Tíu eða tuttugu þúsund?”
„Það er sennilegri tala,” svaraði von
Haaz.
„Mér skilst að þér hafið safnað tölu-
iverðu fé þennan tíma. Þér rænduðskart-
gripum og peningum frá fólki og hétuð
því oft frelsi fyrir góð laun, en brugðust
alltaf. Mér er sagt að þér hafið kornið
töluverðu fé undan frá Þýskalandi."
„Já. Þannig tókst mér að tóra.”
„Segið mér, hvað kom fyrir eftir
stríðslok?”
„Nítján hundruð fjörutíu og fimm var
ég í Auschwitz, en komst undan. Ég
slapp frá Þýskalandi. Ég fór til Suður-
Ameríku. Lífið varð æ erfiðara. Ég var
orðinn peningalitill. Það var erfitt að fá
vinnu. Ég vissi að gyðingarnir, Ísraels-
mennirnir, leituðu mín. Þeir vissu allt
um mig eins og alla hina og mér fannst
það ógnvekjandi. Mánuðirnir urðu að
árum og óvissan jókst sifellt. þetta var
orðin árátta. Mér fannst fólk horfa á
mig og þekkja mig. Ég var ljóshærður og
með ör á kinninni. Ég litaði á mér hárið
og fékk fegrunarlækni í Rio til að taka
örið af. Það kostaði mikið. Ég fann að ég
var að missa kjarkinn og stoltið. Ég varð
aðfá vinnu. Mig vantaði peninga.”
„Hvaða ár var þetta?”
„Nítján hundruð fimmtiu og sjö.”
„Hvaðgerðist næst?”
„Ég var heppinn,” sagði von Haaz
með evrópska hreimnum sínum. „Ég
var að drekka í bakkrá í Havana þegar
maður nokkur kom og settist hjá mér.
Hann borgaði fyrir vínið svo að ég hélt
áfram að drekka. Ég varð útúrdrukkinn
en það varð mér til góðs. Ég sagði
honum víst ævisögu mína. Ég man ekki
hvenær hann fór en hann lét mig fá pen-
inga og bað mig um að hitta sig næsta
kvöld.” Von Haaz hikaði. „Ég mætti,
hann kom. Þá sagði hann mér frá fíkni-
efnasmygli frá Kúbu til Bandarikjanna.
Hann spurði hvort ég vildi vinna mér
inn peninga. Hann sagði mér hvað ég
yrði að gera til þess. Þannig varð ég
meglari." Maðurinn hætti að tala en
hann bærði ekki á sér.
„Áfram. Ég vil vita allt sem þér gerð-
uð á Kúbu.” Röddin var skipandi.
„Þá voru ýmsar sögur á lofti á Kúbu.
Menn voru óánægðir með einræðisríkið,
fátæktina og sívaxandi andúð á Banda-
ríkjunum. Rússar komu þangað i sívax-
andi mæli. Ég heyrði minnst á Fidel
Castro. Ég var farinn að vinna mér inn
peninga. Ég gat keypt mér föt. Ég kunni
rússnesku. Aðalhlutverk mitt var hins
vegar að vera milligöngumaður í Kúbu
fyrir eiturlyfjasmyglara til New York.
Þeir fólu mér fleiri verkefni um leið og
þeim skildist að þeir gætu treyst mér. Ég
tók á móti sendimönnum frá Frakk-
landi, Ítalíu og Mið-Austurlöndum.
Stundum kom ég jafnvel fram fyrir hönd
samtakanna og sá um sölu og kaup fyrir
þau. Ég varð fulltrúi þeirra á Kúbu.
Hvað viljið þér vita fleira?” spurði von
Haaz ruddalega.
Spurningunni var ekki svarað.
Maðurinn studdi höndum á mjaðmir
sér. Hann var skýrmæltur.
„Kæri kviðdómur. Frammi fyrir yður
stendur einhver ómerkilegasti maður
jarðarinnar. Aðeins eitt er honum til
gildis,” sagði hann og lagði áherslu á orð
sín með því að lyfta hendinni, „og
kannski til ógildis líka, hann er hreinskil-
inn. Hann hefur sagt okkur trúlega frá
lífi sínu og uppeldi. Hann er nasisti.
Hann er morðingi og hefur sjálfur viður-
kennt að hafa myrt þúsundir gyðinga.
Hann er sadisti og lifir á eiturlyfja-
smygli. Þið vitið öll að heróín er slæmt
efni. Það er fíkniefni sem menn verða
háðir við fyrstu neyslu. Þið vitið það af
lesningu i blöðunum að meglararnir eru
ekki lengur ómerkilegar hræður sem
selja unglingum og jafnvel barnaskóla-
börnum fíkniefni. Eitrið sem maðurinn,
sem stendur frammi fyrir ykkur, selur er
fiknilyf sem vegur að þjóðinni þar sem
hún er veikust fyrir. Það eyðileggur lif
barna okkar og við sitjum uppi með fjöl-
mörg börn sem aldrei geta orðið góðir
samfélagsborgarar þvi að þeim er varpað
fyrir aldur fram út i fátækt, vændi og
geðveiki. Þvi skuluð þið virða þennan
mann vel fyrir ykkur,” sagði hann og
benti ásakandi á Þjóðverjann. „Hugsið
vel allt sem hann sagði við ykkur. Hugs-
ið um börnin ykkar.”
Hann leit aftur á hávaxna manninn
og ræskti sig.
„Skiljið þér að þér eruð sakaður um
innflutning á heróíni til Bandaríkj-
anna?”
„Já,” svaraði von Haaz.
„Og þér hafið sagt að þér séuð ekki
sekur?”
„Rétt.”
„Þér teljið yður ekki sekan þó að þér
hafið verið teknir með umtalsverð fíkni-
efni í vörslum yðar?”
„Ég hafði leyfi til að koma með slík
lyf til Bandaríkjanna. Opinber stofnun
stóðfyrir því."
„Hvað .. .? Skiljið þér hvað þér eruð
að segja?”
„Já.”
„Við hvaða stofnun eigið þér?"
„C.I.A.”
„Eigið þér við að C.I.A. hafi veitt
yður heimild til að smygla heróíni til
landsins?”
„Já.”
„Hvers vegna?”
„Ég er fulltrúi C.I.A.”
„Haldið þér að nokkur trúi orðum
yðar? Hvernig getið þér sannað að þér
séuð starfsmaður C.I.A.? Hvenær urðuð
þér einn af fulltrúum þeirra?” Raddblær-
inn lýsti vantrú og fyrirlitningu.
„1960,”svaraði von Haaz rólega.
„Hvernig mátti það verða?”
„Ég sagðist hafa búið á Kúbu þá. Ég
var einn landleysingjanna. Ég kunni
hins vegar rússnesku. Ég þekkti Rússa
sem unnu á Kúbu. C.I.A.-menn veittu
því athygli. Sennilega hafa þeir eitthvað
fylgst með mér.”
„Áfram með yður.”
„Að kvöldi til á bar í Havana kom til
mín Kúbumaður. Hann sagðist vinna
fyrir C.I.A. Ég sagðist álíta að ég væri
hæfur til þjónustu hjá þeirri stofnun þar
sem ég hefði verið í Sicherheitdienst,”
sagði von Haaz hæðnislega. „Ég frétti
ekkert frá manninum í nokkrar vikur en
svo kom til mín Kúbumaður sem sagði
mér að Bandaríkjamaður hefði áhuga á
að tala við mig. Þá varð ég hræddur og
var að hugsa um að fara ekki. Ég fór
samt og sagðist ekki geta hugsað mér að
vinna fyrir þá."
„Hvað sagði þessi C.I.A.-maður?”
„Ekkert sérstakt. Ég held að hann
hafi farið fljótlega úr landi en hann kom
aftur eftir hálfan mánuð. Hann sagði
mér að þeir vissu allt um mig núna. Allt.
Þeir ætluðu að gefa mér tækifæri. Ég átti
að tala meira við Rússana og láta C.l.A.
vita allt um athafnir þeirra, herlið
þeirra, fjölda Rússanna og allar skipa-
ferðir, annars ...” Von Haaz hikaði,
„... annars segðu þeir gyðingunum allt
um mig”
„Hvenær var þetta?”
„í ágúst 1960.”
„Vitið þér hvað þessi Bandaríkja-
maður heitir?"
„Hann kallaði sig White þegar hann
talaði viðmig.”
„Hvernig blandast þetta inn í ólöglegt
heróínsmygl?”
„Það er auðvelt að skýra það. Ég bað
C.I.A. um að greiða mér betur fyrir
átján mánuðum. Ég hafði gert allt sem
28. tbl. Vikan 41