Vikan - 02.05.1985, Page 17

ætlar að megra sig í alvöru
verður að íhuga hvað er borðað
og í hvaða magni og gera sér
svo grein fyrir hvað er nytsam-
legt og hvað er bara fitandi.
Líkaminn þarf ávallt á orku að
halda, jafnvel í algjörri hvíld.
Brennslan verður þeim mun
meiri eftir því sem vöðvarnir eru
nýttir meira og þess vegna er
mikilvægt fyrir þá sem eru í
megrun að hreyfa sig. Með
aukinni tæknivæðingu hefur
nútímamaðurinn breytt öllu lífi
sínu og minnkað alla líkamlega
áreynslu. Menn fara í bílum til
vinnu sinnar, ferðast í lyftu í
stað þess að ganga í stigum og
svo framvegis. Með minnkandi
áreynslu og þar með minnkaðri
brennslu verður að breyta
matarvenjunum svo við hlöðum
ekki á okkur orkuforða sem
ekki nýtist. Það verður því að
minnka hitaeiningafjöldann í
matnum svo að líkaminn taki af
varabirgðunum, að auka
líkamshreyfingu svo að
umframfitan nýtist.
Til að einhver árangur náist
og megrun verði varanleg þarf
að nást ákveðið jafnvægi milli
þeirra hitaeininga sem nýtast á
hverjum degi og þeirra hita-
eininga sem maður lætur í sig.
Orkugjafinn í matnum kemur
aðallega úr fitu, kolvetni og
eggjahvítu. Hvert gramm fitu
gefur helmingi meiri orku en hin
og þess vegna borgar sig hvað
best að minnka fituna í matn-
um. Líkaminn þarf stöðugt á
næringu að halda til að við-
halda sér og lifa daglegu lífi, við
þurfum eggjahvítu til að endur-
nýja frumur, járn til að mynda
blóðfrumur, kalk fyrir beinin og
ýmis vítamín til að halda heilsu
og þrótti. Það verður því að
athuga sinn gang vel þegar
byrjað erí megrun og þann mat
sem er fitandi en jafnframt að
gæta þess að maður fái bæði
fylli sína og auk þess öll efni
sem líkaminn þarf á að halda.
Þegar rætt er um megrun og
matarvenjur er iðulega talað um
fæðuhringinn, maturinn er
flokkaður niður eftir ákveðnum
reglum og svo metið út frá því
hvað borða eigi úr hverjum
flokki.
I. Grænmeti
Grænmeti inniheldur ekki
mikið af hitaeiningum en mikið
af málmefnum og vítamínum.
Grænmeti má borða að vild í
megruninni. Það á helst að
snæða hrátt eða snöggsoðið
því að þannig heldur það best
næringargildi sínu.
II. Ávextir
Ávexti má borða að vild en
þeir hafa að geyma málmefni
og vítamín. Hitaeiningafjöldinn
er mismunandi eftir tegundum
en ávextir eru ekki fitandi.
III. Kartöflur og
garðávextir
Mikið er af vítamínum í
garðávöxtum og kartöflur eru
ágætur matur fyrir fólk í
megrun. Þó ber að varast
steiktar kartöflur, franskar
kartöflur og bakaðar kartöflur
með smjöri.
IV. Mjólk og
mjólkurmatur
Mjólk og mjólkurmatur er
nytsöm næring, sérstaklega ef
um er að ræða fitusnauða fram-
leiðslu. Þess vegna ætti maður í
megrun að velja undanrennu
og léttmjólk, svo og magra
osta.
V. Kjöt og fiskur
Hvað snertir fisk og kjöt þá
gildir að velja magurt, skera
burt alla fitu í kjötinu og varast
feitar pylsur og þess háttar.
VI. Brauð og mjöl
Brauð inniheldur mikið af
vítamínum, járni og eggjahvítu
og er nytsamt fyrir þann sem er
að megra sig. Flestir ættu þó að
velja gróft brauð og það er
góður siður að bera fram brauð
með mat og þá án allrar feiti
eins og víða tiðkast erlendis.
Allar kökur og annað meðlæti
með kaffi ber að varast þar sem
sykur- og fitumagn slíkrar vöru
er yfirleitt mikið. Makkarónur,
hrísgrjón og spaghetti eru ágæt
tilbreyting frá kartöflunum en
innihalda þófleiri hitaeiningar.
VII. Feiti
Helst á að minnka alla feiti.
Það sem verður að forðast
algjörlega ef árangur á að nást
er eftirfarandi:
Kökur og vínarbrauð (allt of
mikið af sykri og fitu).
Sælgæti (100 g af súkkulaði
hafa að geyma 600 hita-
einingar).
Sykur (notið aldrei sykur í
kaffi eða í mat).
Helst ber að forðast bjór og
vín og áfengi sem inniheldur
mikið af hitaeiningum.
Við fæðuval ber að hafa
þetta í huga og varast algjör-
lega ákveðnar matartegundir
og minnka aðrar. Borða skal á
ákveðnum tímum og reyna að
deila matnum jafnt niður á
daginn til að komast hjá svengd
og hungri.
i megrun á maður aldrei að
borða milli mála og hugsa
um allt sem maður lætur í
sig. Varanlegur árangur næst
einungis með þessu móti en allt
annað er einungis kák. Stefnt
skal að því að fæðan innihaldi
um það bil 1500 hitaeiningar á
dag, það þýðir að kyrrsetu-
maður myndi léttast um ca
250 — 500 g á viku. Ég mun í
þessu blaði og því næsta gefa
nokkrar uppskriftir að gómsæt-
um mat sem jafnframt er hita-
einingasnauður.
Lifur með appel-
sínum og timian
1 msk. ólífuolía
500 g niðurskorin lambalifur
1 græn paprika (skorin niður í
skífur)
rifinn appelsínubörkur utan af 2
appelsínum, svo og safinn úr
appelsínunum.
1 súputeningur
1 tsk. timian
salt og pipar og niðurskornar
appelsínusneiðartil skrauts.
Hitið ólífuolíuna í steikar-
pönnu, leggið lifrina í og steikið
þar til hún er orðin brún og fal-
leg. Setjið þá paprikuna og
appelsínubörkinn í pönnuna og
steikið í 2 mínútur. Bætið þá út
í safanum af appelsínunum
svo og 11/2 dl af vatni og
hrærið súputeninginn út í, timi-
an, salt og pipar eftir smekk.
Látið suðuna koma upp og
sjóðið við vægan hita í 15
mínútur. Þetta má svo skreyta
með appelsínusneiðum.
Fyrir 4, 240 kaloríur í hverjum
skammti. Með þessu má svo
bera fram soðnar kartöflur eða
hrísgrjón.
Stroganoff
feita mannsins
1 1 /2 dl jógúrt
1 msk. af frönsku sinnepi
salt, pipar
450 — 500 g af góðu nautakjöti,
t.d. roast beef
2stórir laukar, grófhakkaðir
11/2 dl kjötseyði (gert úr
súputeningi)
1 —2 msk. sérrí eða rauðvin (má
sleppa)
100 g niðurskornir sveppir.
I. Blandið jógúrt, sinnepi,
salti og pipar saman og
geymið.
II. Skerið kjötið í mjög
þunnar lengjur.
III. Setjið laukinn í pott og
hellið yfir kjötseyði sem rétt hyl-
ur botninn.
Setjið sérríið eða rauðvínið út
í.
IV. Sjóðið við vægan hita í
um það bil 10 mínútur, þangað
til laukurinn er mjúkur og gegn-
sær. Bætið kjötseyðinu á, setjið
kjötið og sveppina út í og aukið
hitann. Sjóðið í nokkrar mínút-
ur eða þar til kjötið er meyrt og
mjúkt. (Erfitt er að gefa upp
suðutíma, fer eftir gæðum
kjötsins, svo og hversu þunnt
það er skorið.)
V. Takið pottinn af og hrærið
jógúrt- og sinnepsblöndunni út
í og berið samstundis á borð.
Með þessu má bera fram
hrísgrjón, makkarónur eða
soðnar kartöflur.
Hitaeiningafjöldi er um það
bil 300 í hverjum skammti,
nægirfyrir4.
18. tbl. Vikan 17