Vikan - 09.01.1986, Blaðsíða 33

athy^ert
su- <

'stof,
er

anes.

ad
9era
fiu.

eín'> 'étt,
an
■ •,
bó/< -
^'Vfada.
t" u j
Frú

iö við hlið bilstjórans. Einn bílstjórinn
kenndi mér litina, benti á bilinn sinn
s'.m var gulur og næsta bíl við hliðina
sem var rauður, grasið sem var grænt
og himininn sem var blár - kítrinó,
kokkinó, bratsjnó, ble. Annar kenndi
mér að telja og sá þriðji vikudagana.
Smám saman komu sagnirnar að
vera og hafa i nútið og aðrar bráð-
nauðsynlegar og ég fór að mynda
setningar eins og útlendingur sem
kemur til Isiands til að læra erfiða
tungumálið okkar. Eg talaði í frum
gerð málsins: Eg frá Island, fara til
Aþena, Island oft kalt, Grikkland
voða heitt!!!
Þegar líða tók á sumarið var ég
komin með fleiri kennslubækur,
handhægar orðabaekur fyrir
stúdenta, diplómata og Nató-fólk,
sem ég dró upp úr kvenveskinu í ófá
skiptin. Ég dáðist að umburðarlyndi
Grikkjanna, sumir leiðréttu mig alltaf,
bæði framburð og málfræði, aðrir
lögðu á sig að tala hægt og skýrt þeg-
ar þeir fundu að útlendingurinn var að
rembast. Þeir bilstjórar, sem sögðust
vera frá Aþenu, lögðu rika áherslu á
að þar væri tungan hreinust og best
varðveitt.
Þegar orðaforðinn jókst og maður
fór að gera sig skiljanlegri gerðust
sumir bilstjóranna auðvitað forvitnir.
Yfirleitt finnst Grikkjum ekkert til-
tökumál að spyrja I þaula um hagi
manns, ekki hvað síst um einkalífið.
Þannig spurðu þeir mig alltaf hvort ég
væri gift eða ætti kærasta. Ég reyndi
að meta i hverju tilviki fyrir sig hvort
heppilegt væri að segja þeim sann-
leikann um þau mál. Ef ég þurfti að
Ijúga sneri ég aðeins upp á stafplöt-
una á gamla gullhringnum sem ég
erfði eftir langömmu og rak fingurinn
siðan framan í þá þvi til sönnunar að
ég væri gift. Stundum var þægilegt
að bæta því við að ég ætti 5 börn. Þá
dáðust þeir náttúrlega enn meira að
mér og héldu svo smáræðu um sín
eigin börn. Eitt sinn tók ég leigubíl
seint um kvöld á einni aðalgötunni til
Vouliagmeni. Ég var klædd svörtum
kjól og svörtum jakka. Eftir stutta
stund spurði bílstjórinn hvers vegna
ung kona væri svona svartklædd,
hvort einhver hefði dáið í fjölskyld-
unni. ,,Móðir mín,” ansaði ég snögg í
bragði og samúð bílstjórans gerði
þögnina svo djúpa á milli okkar að
mér fannst ég geta lifað mig enn bet-
ur inn I ,,sorg" mina. i Grikklandi er
það vani að fleiri en einn noti sama
leigubílinn. Þannig er oft farþegi fyrir I
bílnum þegar maður stöðvar hann á
götu úti. Eitt sinn sat gömul kona við
hlið bílstjórans. Hún og hann forvitn-
uðust fljótt um uppruna minn.
Skömmu siðar spurði sú gamla, tann-
laus og blæst á máli, hvernig í ósköp-
unum stæði á því að ég hefði svona
heilar og hvitar tennur. Ég gat náttúr-
lega ekki svarað þvi öðruvísi en svo
að við á islandi ætum svo helvíti mik-
inn fisk. Ég haföi hreinlega ekki
nægilegan orðaforða til að halda
fyrirlestur um mína eigin tannhiröu en
ég gat bætt því við að ég reykti ekki,
því það kunni ég á grísku.
Auðvitað lærði ég enga grisku á
þremur mánuðum og ekki heldur
fimm, en áhuginn vaknaði og er
enn til staðar. Það væri ekki amalegt
að geta'skilið Grikki þegar þeir leika
sína gömlu harm- og gamanleiki í yfir
2000 ára gömlum leikhúsum sinum
bæði í Aþenu og I Epidavros, sem er
reyndar elsta og best varöveitta leik-
hús frá fornöldinni. Á hverju sumri fer
fram listahátíð í Aþenu þar sem
Grikkir leika sín fornu leikskáld við
miklar vinsældir. Þeir hafa að sjálf-
sögðu snúið hinum forna texta yfir á
nýgrisku og i mörgum tilfellum reyna
þeir i uppsetningunum að skirskota til
nútiðarinnar, ekki hvað síst I sígildum
gamanleikjum Aristofanesar, þess
sem meðal annars skrifaði Lýsiströtu
sem leikin var hér I Þjóöleikhúsinu ár-
ið 1972 við góðar undirtektir. Það er
ógleymanleg stund að sitja í grísku
útileikhúsi i 20 -30 stiga hita að
kvöldi til með stjörnubjartan himin og
tunglskin sem náttúrlega leikmynd.
Leikhúsvenjur Grikkja eru líka öðru-
vísi en okkar islendinga og reyndar
Norður-Evrópubúa allra þvi þeir láta
hiklaust í Ijós viðbrögð sin og tilfinn-
ingar gagnvart leiknum og leikurun-
um, hvort sem um er að ræöa hrifn-
ingu eða andúð. Viðbrögð þeirra eru
af ýmsu tagi, það er púað, klappaö,
stappað og stundum reka þeir upp
undrunarstunur og aðdáunaróp þeg-
ar einhverjum leikaranum tekst vel
upp. I forngrisku leikritunum eru
ákveðin atriði, frægar senur og fleyg-
ur texti, sem allir þekkja til og það er
hápunktur hverrar sýningar þegar
kemur að þeim. Þá tilheyrir að láta i
sér heyra. Þannig brast áhorfenda-
hópurinn í samfellt aðdáunaróp i 35
stiga hita i ágúst i sumar þegar ein af
bestu leikkonum Grikkja, Karezi, lék
hið fræga hlutverk Medeu í sarn-
nefndum harmleik eftir Evripídes. Ég
get mér þess til að það hafi veriö á
eftirfarandi línum úr verkinu: ,,Heldur
kysi ég að halda þrisvar til orrustu á
bak við hlífiskjöld en ala einu sinni
barn."
En það var ekki síður athyglisvert
að sjá 5000 Grikki veltast um af hlátri
og kátinu við að horfa á einn vinsæl-
asta gamanleikara sinn, Voutsas,
sem líkja má við Gísla Halldórsson,
leika eitt aðalhlutverkið i Þingkonun-
um eftir Aristofanes. Fyrir islending
eða annan útlending er ef til vill auð-
veldara að sjá gamanleikina þvi i þeim
er meira lagt upp úr þvi sjónræna.
Skrautlegir búningar, tónlist, dans og
sprellfjörugur leikur kemur hlátrinum
út hjá öllum, þar skipta orðin ekki
öllu.
En Grikkland allt er jafnógleyman-
legt og leikhúsið og ekki hvað sist all-
ar eyjar þess. Á aðeins tveimur tímum
er hægt að komast frá hafnarborginni
Pireas til eyjarinnar Hydru. Þar búa
aðeins 2000 manns i billeysi en við
mikinn asnaskap (sbr. mannskap), en
asnar flytja menn og varning allan
milli húsa og staða þar sem bíllinn er
bannaður á eynni. Á bröttum klettum
rétt utan við sjálfa aðalbyggðina get-
ur fólk dýrkað sól- og sjávarguö, en
einnig fylgst meö sólarlaginu hjá
Grikkjunum sem reka litla hengiflugs-
barinn Hydronettu. Þeir setja Bóleró
eftir Ravel á fóninn þegar sól hnígur
að viði og það stemmir að þegar sið-
asta brot sólu hverfur út við sjón-
deildarhringinn þá er Bóleró búiö og
við tekur annar guðdómur, enginn
annar en Mozart og stundum meira
að segja Bach. Þá er ekkert annað
hægt að gera en að fá sér einn léttan í
alþjóðlegum fuglahópi, sem oftast
safnast fyrir á þessum syllum, og lofa
og prisa sjálft sköpunarverkið.
Hérna heima i nóvember og
skammdegishryðjunum, þar sem fólk
og fé fýkur yfir holt og hæðir og fjóra
lögregluþjóna þarf til að beisla eina
þakplötu úr Breiðholtinu sem vill vera
töfrateppi, er víst litiö annað hægt að
gera en lesa sinn Nikulás Nikkelbí á
grísku og undirbúa sig undir próf hjá
Galanisfjölskyldunni.
Vikan 2. tbl. 33