Vikan - 12.03.1987, Blaðsíða 9

NAFN VIKUNNAR: BERGÞÓRA ÁRNADÓTTIR
Er afskaplega jákvæð manneskja
Vel flestir íslendingar þekkja vísnasöng-
konuna Bergþóru Árnadóttur en færri þekkja
smásagnahöfundinn Bergþóru Árnadóttur
enda ekki von því hún er rétt að hefja þann
feril. En hér aftar í blaðinu birtist hennar fyrsta
smásaga, í tilefni dagsins.
- En af hverju settist þú niður og skrifaðir
smásögu?
,,Mér hefur alltaf þótt alveg ógurlega gaman
að skrifa. Ég held það hafi verið í fyrrasumar
sem mig dreymdi draum og á honum er smásag-
an Að gefnu tilefni byggð. Það var ekki annað
að gera en setjast niður og skrifa upp draum-
inn,“ segir Bergþóra og hlær.
Ég hvái svolítið vandræðalega og veit ekki
alveg hvernig ég á að taka þessu. En rithöfund-
urinn tilvonandi heldur áfram og segir:
„Mig dreymdi líka einu sinni að ég væri dauð
og þann efnivið er ég að hugsa um að nota í
aðra sögu.“ Hún hikar ögn, blimskakkar á
mig augunum og segir: „Þetta byrjaði allt sam-
an daginn sem ég dó og fór upp til himna. Sú
saga yrði lýsing á samskiptum mínum við þá
sem búa þarna uppi og á þeirri ástríðu minni
að reykja, sem ég gat ekki hætt þegar ég var
komin til himna. Ég varð alltaf að skreppa
niður á jörðina til að stela mér sígarettum.
Meira segi ég ekki. En þessi draumur var það
langur að hann er efni í heila bók.
Svo hef ég í hyggju að skrifa minningargrein-
ar um sjálfa mig, svo enginn þurfi að semja
eftirmæli urn mig þegar ég er dauð. Æ, ég þoli
ekki svona væmnar minningargreinar sem birt-
ast svo oft i blöðunum, þú veist. Ég er orðin
þrjátiu og níu ára og gæti skrifað eina grein
fyrir hvert ár. Svo veit ég ekki hvað ég verð
gömul en þetta gæti sem best orðið löng bók.
en það fer sem sé eftir þvi hvað ég tóri lengi.
Hvenær tími gefst til að gera þetta veit ég ekki
en það gæti orðið bið á því.“
En hvað er að frétta af Bergþóru?
„í haust og vetur hef ég verið önnum kafin
að kynna snældu sem ég gaf út síðastliðið haust
og heitir Skólaljóð. Á sex vikum heimsótti ég
rúmlega fjörutíu skóla úti á landi. Á hverjum
stað hélt ég tónleika sem stóðu eina kennslu-
stund eða fjörutíu mínútur og í öllum skólum
var þessu framtaki vel tekið."
Skólaljóð notaðir þú textana úr gömlu
góðu Skólaljóðunum sem allir krakkar lesa?
„Já, hún er byggð á þeirri bók. Á snældunni
eru sextán lög og hún er svolítið sérstök að því
leyti að á hlið A eru lögin bæði leikin og sung-
in en hinum megin, á hlið B, eru þau spiluð í
öfugri röð svo hver og einn getur lært textana
og lögin með því að hlusta á A-hliðina og sung-
ið þau sjálfur þegar hann hlustar á B-hliðina.
Þar sem ég er búin að vera svo mikið á far-
aldsfæti upp á siðkastið setti ég sjálfa mig í
farbann síðastliðið haust og það gildir til vors.
Ég var orðin þreytt á því að koma heim og
þekkja ekki lengur fataskápana mína. Síðan
um áramót hef ég mest verið í árshátíða- og
þorrablótabransanum.“
Það veður svolítið á Bergþóru en hún malar
notalega með sinni lágu og dálítið hásu rödd.
„Nú, og svo er ég búin að uppgötva að ég er
„stórskáld" og er að vinna plötu sem á að taka
upp í vor. Á henni verða eingöngu textar eftir
sjálfa mig. Það er í fyrsta skipti sem ég gef út
plötu með textum eingöngu eftir mig.“
- Verður eitthvert ákveðið þema á plötunni?
„Nei, en hún mun byggja á reynslu minni.
Ég er orðin svo gömul að ég er farin að velta
fortíðinni fyrir mér. En nokkra textanna hef
ég skrifað á ferðum mínum erlendis, þegar ég
hef þjáðst af heimþrá.
Ég get sagt þér frá einu laginu sem heitir
Stjarnan og fjallar um atvik sem gerðist þegar
ég var fimm eða sex ára. Þá fékk ég vitrun og
hélt að mér hefði verið gefin stærsta stjarnan
á himninum. Ég man alltaf þegar var verið að
draga mig skítkalda úr snjónum inn í hús. Ég
lá oft í sköflunum og var að reyna að búa til
sem fallegasta engla því ég hélt að velþóknun
stjörnunnar á mér færi eftir fegurð þeirra. Ég
man ekki hvernig ég uppgötvaði að maður gat
ekki einn og sér átt stærstu stjörnuna á himnin-
um út af fyrir sig en ég tók því með stillingu
að hún tilheyrði öllum heiminum. Ég orti samt
sem áður vísu um stjörnuna sem ég flétta inn
í textann. Hún er hræðilega illa stuðluð en það
er varla hægt að búast við að sex ára barn
yrki eins og stórskáld." Og Bergþóra fer með
visuna lágri og þýðri röddu:
Skærust allra stjarna
er stjarnan ljúfa mín,
yndi allra barna
svo ægifögur skin.
- Getur þú lifað af söngnum?
„Já, ég lifi eingöngu af honum, en ég er ákaf-
lega vel gift og maðurinn minn vinnurá tveimur
vinnustöðum svo að endar nái saman. En án
gamans, ég er eini kvenkyns visnasöngvarinn í
fullu starfi hér á landi og á því græði ég oft.
Það finnur maður þegar komið er út fyrir land-
steinana. En að vera sú eina þýðir líka að
maður þarf að vera sú besta. Þetta er svo sem
ekkert sældarlíf, ég get nefnt þér lítið dæmi,“
segir Bergþóra og kímir að endurminningunni.
„í fyrravor, þegar ég var stödd í Osló, átti ég
ekki pening í strætó. Þá þurfti ég að komast
upp i norska útvarpið til að ná þar í nokkur
þúsund norskar krónur sem ég átti fyrir sjón-
varpsþátt sem ég tók þátt í. Ég hafði hreinlega
ekki önnur ráð en labba og það tók mig heilan
dag, þetta var þvilík vegalengd. Svona geta
hlutirnir verið skondnir."
- _En hvað er fram undan hjá söngkonunni?
„Ég er að fiytja til Kaupmannahafnar næsta
haust með manninum mínum. Ég er orðin lang-
þreytt á því að dveljast langdvölum ein erlendis.
Svo er það markaðurinn hér heima, hann er
svo lítill. En ég á mína vini hér dreifða út um
allt land og maður svíkur ekki sitt fólk svo ég
mun koma heim öðru hvoru til að syngja.“
- Hvar hefur þú spilað erlendis?
„Ég hef spilað og sungið út um alla Skandin-
avíu, mest í Noregi, Sviþjóð, Finnlandi en
sjaldnast í Danmörku, ég kom þó nokkrum
sinnum fram þar síðastliðið sumar. Vegna þess
hve mikið ég hef dvalið í hinum löndunum vil
ég helst búa í Danmörku. Það kemur manni
til góða að hafa komist inn í „vísnakreðsið" á
Norðurlöndunum þegar ég verð flutt út.“
- Hvernig hefur þér verið tekið á Norður-
löndunum?
„Mér hefur alls staðar verið vel tekið. Kostur-
inn við að vera visnasöngkona er að maður
getur orðið hundrað ára í þessari vinnu, það
er ekki eins og i poppinu, bundið við einhvern
ákveðinn árafjölda. Það er hægt að vinna eins
lengi sem vísnasöngkona og maður hefur orku
til.“ _
- Á hvers konar stöðum hefur þú helst kom-
ið fram erlendis?
„Ég hef mest sungið á vísnahátíðum í Skand-
inavíu.
Það er oft sem kaupið nægir ekki eða rétt
dugar fyrir farinu á milli staða. En það getur
fleytt manni áfram ef maður kemur fram í út-
varpi og sjónvarpi. Ég söng til dæmis á vísnahá-
tíð í Skagen í Danmörku í sumar og þá gerði
danska útvarpið klukkutíma þátt með mér. Það
var svolítið fyndið, ég hafði ekki hugmynd um
að danska útvarpið hefði tekið atriðin mín
upp. Þetta kalla ég að slá í gegn því ég var sú
eina sem þeir tóku upp og þarna kom fram
fjöldinn allur af vísnasöngvurum, bæði þekkt-
um og óþekktum. Fólk hérna heima veit
voðalega lítið hvað ég aðhefst úti því fjölmiðlar
eru ekki mjög áhugasamir um min mál. Og
ekki fer ég sjálf að senda blöðunum skýrslur
um mig. Verst hvað maður er ónýtur við að
selja sjálfan sig.“
- Er öðruvísi að spila og syngja úti en hér
heima?
„Já, það er allt öðruvisi. Áheyrendurnir þar
hlusta og steinhalda kjafti meðan maður syng-
ur. Samt syng ég alltaf á íslensku, það er mitt
prinsipp. Áð vísu útskýri ég alla textana áður
en ég flyt þá.“
- Jæja, er eitthvað sem þú vilt segja að lok-
um?
„Ég er afskaplega jákvæð manneskja og ég
man aldrei eftir því leiðinlega sem gerist í líf-
inu, ég útiloka það hreinlega."
Vidtal: Jóhanna Margrét Einarsdóttir Mynd: Valdís Óskarsdóttir
11. TBL VI K A N 9