Vikan - 04.02.1988, Blaðsíða 26

Spiselappen er vinsæll veitlngastaður - líka utan Kristjaníu.
grundvallarlýðræðisHugmynd-
um án píramítafyrirkomulags-
ins.“
— Hvemig virkar þetta í
reynd?
„Kristjaníu er skipt upp í niu
umdæmi og hefiir hvert þeirra
sitt ákveðna verksvið; hreinsun-
armál, húsaleigumál o.s.frv. Einu
sinni í mánuði er svo haldinn
sameiginiegur fúndur þar sem
umdæmisfúlltrúar koma saman
ásamt fúlltrúum atvinnufyrir-
tækjanna en eins og íbúarnir
greiða þau sín gjöld í okkar sam-
eiginlega „ríkiskassa". Þessir
fúiltrúar taka síðan ákvörðun
um í hvað veita þurfi fé umfram
annað. Sorpstöðin þarf kannski
nýtt brennslutæki eða útvarps-
stöðin nýjar græjur. Úr „ríkis-
kassanum" eru líka greidd laun
til þeirra sem vinna í stofhunum
okkar, á bamaheimilinu, skóla-
dagheimilinu, útvarpinu o.s.fiv.
Allar mikilvægustu ákvarðanir
eru svo teknar á allsherjarfúndi
allra íbúanna. Þeir fúndir em
haldnir eftir þörfúm og getur
tilefnið verið samskipti Kristjan-
íu og yfirvalda, yfirgangssemi
rokkaranna eða eiturlyfjasala á
svæðinu."
— Er eiturlyfjavandamál í
Kristjaníu?
„Meðal Kristjanítanna er það
örugglega miklu minna en geng-
ur og gerist annars staðar. En
við höfúm aldrei farið leynt
með að við eram fylgjandi
frjáisri hassneyslu — og hass er
ekki eiturlyf. Meðan hassið er
óleyfilegt hafa skapast vandræði
af siíkri sölu hér á svæðinu og
væri nær að leyfa það eins og
Hollendingar haf'a gert. Við ger-
um hins vegar stóran greinar-
mun á hassi og sterkum efnum
26 VIKAN
eins og heróíni, kókaíni, amfeta-
míni og slíku, enda hefúr okkur
íbúunum nú tekist að koma sölu
þessara efna út úr Kristjaníu og
það eram við mjög ánægðir
með. En vandamál og vandamál
— auðvitað era þau fyrir hendi
hér sem annars staðar hvort
sem þau stafa af eiturlyfjum eða
ekki. Við höfúm því okkar
„vandamálaskrifstofú" sem reyn-
ir nð leysa vandann, t.d. með því
að koma einstakiingum í sam-
band við einhver samyrkjubú
úti á landi þar sem þeir eiga kost
á að dvelja um sinn til að byggja
sig upp aftur."
— Hvað finnst þér um mál-
flutning fjölmiðla um Kristjan-
íu?
„Málflutningur pressunnar
sérstaklega er alveg ótrúlega lit-
brigðasnauður. Annaðhvort er
Kristjanía algjört rasfabæli sem
þyrfti að tortíma hið bráðasta
eða þá að Kristjanía er hið ídeal-
íska samfélag þar sem öll heims-
ins vandamál hafa verið leyst og
allir lifa í sátt og samlyndi. Sem-
sagt svart eða hvítt. Að sjáif-
sögðu era báðar þessar staðhæf-
ingar rangar og báðar jafn skað-
legar. Það vantar allt raunsæi og
aila heiðarleika í svona firétta-
flutning. En það þýðir víst ekki
að fara fram á slíkt þegar blöðin
berjast um markaðinn og æsi-
fréttir selja en hrútleiðinlegar
staðreyndir ekki.
Raunveraleikinn hjá okkur
Kristjanítum er sjáifsagt ósköp
svipaður og hjá öðra fólki og
áform pólitíkusa um að ryðja
svæðið er auðvitað engin lausn
á þeim vanda sem utanaðkom-
andi tólk a mestan þátt í aó
skapa hér. Ekki ffekar en hægt
væri að rústa öðram hlutum
Kaupmannahafhar, eins og t.d.
Vesturbrú þar sem mikið er um
eiturlyfjasölu, vændi, rán og
önnur félagsleg vandamál. En af
því Kristjanía er opið svæði og
framtíð hennar óviss þá kemur
hingað alls konar fólk sem les í
blöðunum að hér geti það flipp-
að út og gert það sem það vill —
löggan hvergi nálæg.
Kristjaníubúskapurinn var á
sínum tíma kallaður „félagsleg
tilraun" og nú hafa þingmenn
borgaraflokkanna og fleiri
ákveðið að sú tilraun hafi mis-
tekist. Ég er algjörlega ósam-
mála og því til staðfestingar má
nefha allt það athafhalíf sem
hér fer fram og gengur prýði-
lega auk þeirra atvinnutækifera
sem skapast hafa eða um þrjú
hundrað talsins. Við höfúm líka
endurnýjað margar byggingar
fyrir eigið fé, þó fjöldinn allur sé
eftir. Hér er nokkuð um friðuð
hús sem kostar milljónir að gera
upp og við það þyrftum við
hjálp hins opinbera. En bara ef
við fengjum að vera í ffiði fyrir
öllum utanaðkomandi ofbeidis-
seggjum þá kæmist hér á jafh-
vægi og ekki ótrúlegt að aftur
fjölgaði í þessu litía samfélagi."
Ole er sár yfir hvernig ímynd
Kristjaníu hefúr verið eyðilögð
enda sannur Kristjaníti í þrettán
ár. Hann hafði unnið á sam-
yrkjubúi fyrir utan Kaupmann-
ahöfn sem Ieystist upp og kom
þa tif borgartnnar, fékk vinnu á
pósthúsi en vantaði húsnæði.
„Dag einn var ég á labbi hér í
Kristjaníu og hitti stepu sem ég
kannaðist við og benti hún mér
á herbergi sem ég gæti fengið.
Síðan hætti ég í pósthúsinu og
fór að vinna sem bakari í bakar-
íinu hér. Næst var ég verslunar-
maður, svo vann ég um tíma á
Musikloppen og loks fór ég að
vinna hér á reiðhjólaverkstæð-
inu. Já, og einhvern tímann í
millitíðinni var ég með í að gera
heimildarmynd um Kristjaníu.
Og svo hef ég líka verið að leika
arkitekt, teikna hús. Við eram til
dæmis að stækka og breyta verk-
stæðinu hér eftir minni teikn-
ingu. Þá fáum við heilan glugga-
vegg með birtu, útsýni og sólar-
varma í staðinn fyrir dimmuna
og kuldann í þessum litla skúr.
Launin? Þau eru misjöfh,
svona 4—5000 (d.kr.) á mánuði.
Annars era launin mun hærri á
sumrin en á veturna eins og
gefur að skilja. En ég er alveg
ánægður með mín laun, hef mitt
60 fim herbergi og það sem ég
þarf. Ég þarf ekki að vinna í rút-
ínu ffá átta til fimm ffekar en ég
vil og get tekið mér mánaðarffí
til að gera eitthvað annað, líka
þegar ég vil. Þetta er mér meira
virði en að geta keypt mér stór-
an bíl eða dýrar græjur. Húsa-
leigan er 400 krónur en það
sem við kölh’.n húsaleigu er
raunar aðeins sú upphæð sem
þarf til að greiða rekstrarkostn-
að af húsnæðinu; skorsteins-
hreinsun, nauðsynlega endur-
nýjun, vatn og rafmagn."
— Hvernig vildir þú sjá Krist-
janíu eftir fimm ár eða svo?
„Hmmm... þessi er svolítið
lúmsk," segir Ole og klórar sér í
kollinum. „Ég ætla nú ekki að
fara að fantasera með einhverjar
óraunhæfar draumsýnir, svo ég
byrja bara á smámálunum. Ég
gæti vel hugsað mér að hér yrðu
sett upp götuljós og að fyllt yrði
upp í holurnar í götunum. Svo
vildi ég gjaman að okkur tækist
sem fyrst að greiða upp vatns-
og rafmagnsreikning okkar til
varnarmálaráðuneytisins og
sýnt fram á að við eram borgun-
armenn fyrir þeim hlutum eins
og aðrir. Þannig verðum við líka
óháðir yfirvöldum og þar með
sjálfstæðari. Ég gæti sannarlega
þegið að sjá alla glæpaflokka
upprætta hér á staðnum og yfir-
leitt öll stærstu vandamál leyst.
Og þetta er ekki bara óskhyggja,
með markvissu átaki væri hægt
að komast áleiðis í þessa átt hér.
En síðast og ekki síst vona ég að
við fáum að búa hér áffam í friði
og að dönsk yfirvöld sjái að sér
og gefi okkur raunhæft tækiferi
til að þróa þetta litla ríki okkar
samkvæmt eigin uppskrift."
Og svo tók Ole sér frí og labb-
:;ði með okkur um þorpið, íbúð-
arhverfið og græna svæðið —
gamla, volduga hjólið beið síns
tíma.