Vikan - 10.11.1988, Page 33

Hér eru helstu niðurstöður þremenninganna
Tæknilegar framfarir verða öilu hægari en undanfarin 25 ár. • Afkoma manna batnar um helming. •
Tveir og hálfur frídagur í viku. • Þyrlur og einkaflugvélar í almennri notkun. • Samgöngur innanlands
batna - mjólk ef til vill flutt í plastleiðslum • Ferð til London tekur 1 klst. • Nýting sjávarafurða tekur
miklum framförum og markaður eykst • Tekin upp fiskirækt. • Ferðamannastraumur til íslands eykst
verulega. • Tvær „Þjórsárvirkjanir“ verða fullgerðar. • Fullkomin heyþurrkun, óháð veðri. • Útflutn-
ingur afurða eykst. • Landgræðsla verður víðtæk. • Þéttbýlið á Suðvesturlandi eykst. • Reykjavík
stækkar gífurlega að flatarmáli, en íbúar verða 150-200 þús. • Úthverfin við Lækjarbotna og í Mos-
fellsdal. • Léttbyggð einbýlishús vinna á. • Alheimssjónvarp á hverju heimili. • Menn hlusta með
öðru eyranu, horfa með öðru auganu. • Trúarfélögum fjölgar. • Efnishyggjan víkur um set. •
Kennslusjónvarp mikið notað. • Skvaldrið vinnur á í útvarpinu. • Takmörkun barneigna víðast nema
á íslandi.
Jóhann Hannesson
Jóhannes Nordal
Gísli Halldórsson
eins og gert sé víða erlendis. Hann telur
einnig að útflutningur landbúnaðarafúrða
muni aukast og að landgræðsla verði mikil.
Stór-Reykjavík og híbýlin
Jóhannes telur að bæir og borgir
verði ekki eins þéttbyggð, dreifist meira,
eins konar sambland bæjar og sveitar.
Þannig muni bæir og þorp tengjast með
byggð smám saman. Hann segist geta
hugsað sér að Hveragerði verði nokkurs
konar úthverfi Reykjavíkur eftir 25 ár.
Jóhann telur hinsvegar ekki líklegt að
Reykjavík nái austur fyrir Hellisheiði á
þessu tímabili.
Jóhannes tekur fram að þegar sé farið
að selja lóðir í Hveragerði, fólki sem starf-
ar í Reykjavík. En raunar búist hann ekki
við að byggð verði samfelld á þessu svæði
og hugsanlega verði um 150—200 þúsund
manns á Reykjavíkursvæðinu öllu, með út-
borgunum. Jóhann segist halda að
Reykjavík muni ekki hafa þanið sig lengra
út en upp í Mosfellsdal og að Lækjarbotn-
um.
Hvernig híbýli verða í þessum nýju út-
borgum, svarar Gísli: „Ég hef á tilfinning-
unni, að þær byggingar verði stærri, bjart-
ari og léttari, en nú gerist. Líklega vill fólk
þá heldur vera í einnar hæðar húsum,
kjallaralausum og ofanjarðar að öllu leyti,
með fleiri og stærri gluggum, því mér hafa
reynst gluggar vera meiri varmagjafar en
álitið hefur verið.“ Hann gerir líka ráð fýrir
að meira verði notað af viði í byggingar og
þar verði fleiri og fúllkomnari heimilistæki
en áður. Sjónvarp verði í hverju húsi þar
sem fólk getur horft á atburði um leið og
þeir eru að gerast í heiminum. Einnig telur
Gísli að allir hafi þá sitt fjarskiptatæki í vas-
anum og geti þannig rætt við hvern sem er
hvar sem er. En þrátt fyrir allt þetta verði
fólk almennt ekkert hamingjusamara.
Jóhann er einnig þeirrar skoðunar að
háhýsum fækki og meira verði byggt af
lægri húsum, stærri að flatarmáli. Háhýsin
hafi þá tilhneigingu að verða nokkurs kon-
ar fátækrahverfi. Þó býst hann við að há-
hýsin verði byggð áfram enn um sinn.
Jóhannes talar um hve litlum breyting-
um byggingariðnaðurinn hafi tekið. Bæði
séu stökkbreytingar í byggingum kostnað-
arsamar og fólk vanafast og því telji hann
steinsteypuna verða hér áffam að mestu,
nema eitthvað nýtt komi fram sem verði
ódýrara og betra en nú þekkist.
Alheimssjónvarp og
íslensk menning
Árið 1963 voru þrjú ár í að Rikissjón-
varpið tæki til starfa hér á landi, en þegar
var hafin umræða um áhrif þess á menn-
inguna. Einnig var „alheimssjónvarp" í
augsýn, þ.e. sjónvarpssendingar milli
landa.
Jóhann álítur líklegt að sjónvarp hafi
sín áhrif á menninguna fýrst í stað, en
sennilega verði menn farnir að læra að
nota sjónvarp dálítið skynsamlega árið
1988. Hann nefnir þau áhrif sem sjónvarp-
ið hafi haft á fólk í öðrum löndum og enn
sé verið að vinna úr rannsóknum í þeim
efnum. Jafnframt segir hann að sjónvarpið
muni vafalítið geta veikt íslenska tungu og
mikið af erlendum orðum muni þrengja
sér inn í málið.
Jóhannes segist enginn aðdáandi sjón-
varpsins, en með nýjum tímum muni
óhjákvæmilega flæða alls konar erlend á-
hrif yfir landið, í formi bóka, tímarita, kvik-
mynda, utanlandsferða íslendinga og er-
lendra ferðalanga, og því efist hann um að
sjónvarpið hafi þar neina úrslitaþýðingu til
ills.
Gísll telur að samskipti við aðrar þjóðir
séu af hinu góða, þar með kynnumst við
hugsanagangi þeirra og menningu og eng-
in hætta sé á að við töpum tungumálinu
þess vegna. Sjónvarp telur hann hinsvegar
ekki hafa góð áhrif fyrr en fólk kunni að
nota það. „Ég óttast að menn lesi minna,
hugsi minna, sjái með öðru auganu og
heyri með öðru eyranu, noti heilann
minna en verði því áhrifagjarnari." Hann
spáir því að búið verði að koma upp
kennslusjónvarpi fyrir skólana eftir 25 ár
og einnig verði í almenna sjónvarpinu sér-
stakir fræðslu- og vísindaþættir, sem hefðu
góð áhrif á kennslumálin.
Jóhann segir að íslensku mætti t.d.
kenna í útvarpi, en sú stefna að nota út-
varpið í vísindalegum og uppeldislegum
tilgangi sé þegar dauð og svipað verði
með sjónvarpið. — Þetta sé eintómt skvald-
ur og skemmtanir og það verði skvaldrið
sem sigri.
Unglingavandamál og
uppeldi
Áhyggjur af ungdómnum var vaxandi
vandamál árið 1963. Hvað segja þre-
menningarnir um það mál?
Jóhann segir það aukast, því bæði vanti
vilja og getu til að stöðva þá þróun. Gísli
segist ekki svo svartsýnn á það, hann hafi
25.10.1988 VIKAN 33