Vikan - 10.11.1988, Blaðsíða 56

SAGA EFTIR ISAAC BASHEVIS SINGER
ELD-HANNA
á, það er til fólk sem er djöflar í
I mannsmynd. Guð hjálpi oss! Mæður
I sjá oft ýmislegt þegar þær fæða, en
' þær segja ekki ffá því sem þær sjá.
ld-Hanna, eins og hún var kölluð, var
ekki mannleg vera heldur logandi eldur
frá Víti. Ég veit að maður á ekki að tala illa
um látið fólk og hún hefir kvalist nóg fyrir
syndir sínar. Var það henni að kenna að
það var alltaf stormur í sál hennar? Það var
hægt að sjá það í augum hennar, sem voru
eins og kolamolar. Það var hrollvekjandi
að horfa í þau. Hún var dökk eins og tatari,
með mjóleitt andlit, innfallnar kinnar,
horuð, eiginlega aðeins skinn og bein.
Einu sinni sá ég hana baða sig í ánni, rif-
beinin stóðu út eins og gjarðir. Hvernig
gat nokkur, sem var líkur Hönnu, safnað
spiki? Hvað sem sagt var við hana, hversu
sakleysislegt sem það var, var hún strax á
verði. Hún gat farið að öskra, steyta hnef-
ana og snúast í hring eins og brjáluð
manneskja. Og andlitið varð náhvítt af
bræði. Ef þú reyndir til að bera hönd fyrir
höfúð þér, þá var eins og hún gæti gleypt
þig með húð og hári. Hún átti það til að
brjóta leirtauið. Á nokkurra vikna ffesti
varð eiginmaður hennar, Tevia Chazkeles,
að kaupa nýtt leirtau.
Hún tortryggði alla. Henni fannst allur
bærinn vera á hælum sér. Þegar hún fékk
reiðiköstin var orðbragð hennar þannig að
ekki einu sinni brjálað fólk hefði viðhaft
slíkt. Blótsyrðin streymdu af vörum
hennar, eins og ormétnar baunir. Hún
þekkti öll formælingarorð hinnar helgu
bókar. Hún sveifst þess ekki að kasta
grjóti, ef svo bar undir. Einu sinni, um
miðjan vetur, braut hún gluggapóst í húsi
nágrannans. Nágranninn vissi aldrei hvers
vegna hún gerði það.
Hann átti fjögur börn, fjórar dætur; en
þær fóru að heiman um leið og þær
spruttu úr grasi. Ein varð þjónustustúlka í
Lublin, önnur fór til Ameríku, sú fegursta,
Melkeleh dó úr skarlatssótt og sú fjórða
giftist gömlum manni. Það var allt betra en
að búa hjá Hönnu.
Tevia, maðurinn hennar, hlýtur að hafa
verið dýrlingur. Enginn nema dýrlingur
hefði haldið það út að búa með öðru eins
skassi í tuttugu ár. Hann bjó til sáld. Og þá,
jafhvel um hávetur, byrjaði vinnudagurinn
áður en birta tók af degi. Hann varð sjálfur
að leggja til kerti og laun hans voru smá.
Þau voru fátæk, en þau voru ekki ein um
það. Heilt vagnhlass af krít hefði ekki dug-
að til að skrifa upp þær ásakanir sem hún
lét dynja yfir hann í tíma og ótíma. Ég bjó
í næsta húsi við þau í nokkur ár og einu
sinni heyrði ég hana kalla á eftir honum,
þegar hann fór til vinnu sinnar: — Komdu
54 VIKAN 25.TBL. 1988
- logar vítis sem brunnu innra með
þessari píndu sál myndu brjótast
út, fœra eyðileggingu yfir þorpið....