Vikan - 26.07.1990, Blaðsíða 25

sjálf í minn garö haföi hann einkennilegar en
fastmótaðar hugmyndir um uppeldi ungra
stúlkna. Hann lagði lítiö upp úr því sem hann
kallaði „bókarlærdóm" þar sem hann var sjálf-
ur lítt eöa ekkert menntaöur þó hann væri
furðulega slyngur. Einkum var hann andvígur
menntun kvenna. Að hans áliti áttu konur aö
læra hentug, dagleg heimilisstörf, hjálpa til
innanhúss og læra eins lítiö til bókarinnar og
hægt var. Þannig ætlaði hann aö ala mig upp,
mér til mikilla vonbrigða og gremju. Ég reis
hreinskilnislega upp gegn þessu. Ég vissi aö
ég hafði góöar gáfur en engar tilhneigingar til
heimilisstarfa. Við frændi áttum oft í hörðum
deilum um þetta efni því þó okkur þætti vænt
hvoru um annað vorum við bæði ráðrík. Ég var
svo heþpin að vinna mér námsstyrk og mér
tókst að fá vilja mínum framgengt upp að vissu
marki. Þegar ég ákvað að fara til Girton lenti
okkur alvarlega saman. Ég átti ofurlítið fé, sem
móðir mín hafði látið eftir sig, og var ákveðin í
að nota gáfurnar, sem guð hafði gefið mér,
sem best. Það kom því til langvinns lokaupp-
gjörs milli okkar. Hann lagði málið hreinskilnis-
lega fyrir mig. Hann átti engan annan ættingja
og hafði hugsað sér að gera mig að einkaerf-
ingja sínum. Hann var mjög auðugur maður,
eins og ég var búin að segja yður. Ef ég héldi
fast við þessa „nýtísku þrjósku" mína skyldi ég
ekki búast við neinu frá honum. Ég var kurteis
en ákveðin. Mér mundi alltaf þykja ákaflega
vænt um hann, sagði ég, en ég yrði að ráða
minni eigin lífsstefnu. Þannig skildum við. - Þú
hefur tröllatrú á gáfum þínum, telþa mín, voru
hans síðustu orð. - Ég hef enga skólamenntun
en þrátt fyrir það þori ég að tefla gáfum mínum
gegn þínum hvenær sem er. Við skulum sjá
hvað setur.
Þetta gerðist fyrir tíu árum. Ég hef stundum
dvalið hjá honum um helgar og samband okk-
ar hefur verið mjög vinsamlegt þó skoðanir
hans hafi haldist óbreyttar. Hann minntist
aldrei á stúdentsprófið mitt eða háskólaprófið.
Heilsu hans hafði farið hrakandi síðastliðin
þrjú ár og fyrir mánuði dó hann.
Nú er ég að komast að ástæðunni fyrir komu
minni. Frændi minn lét eftir sig ákaflega undar-
lega erfðaskrá. Samkvæmt henni á ég að hafa
Crabtree Manor og allt sem búinu fylgir til um-
ráða í eitt ár eftir dauða hans - „og á meðan
getur þessi gáfaða frænka mín sannað hæfi-
leika sína“, eins og það er orðað. „Hafi vits-
munir mínir reynst hennar vitsmunum snjall-
ari“ að þeim tíma liðnum þá á húsið ásamt öll-
um hinum miklu auðæfum frænda míns að
ganga til góðgerðarstofnana.
- Þetta er dálítið hart fyrir yöur, mademois-
elle, þar sem þér voruð eini ættingi Marsh
frænda yðar.
- Þannig lít ég ekki á málið. Andrew frændi
varaði mig hreinskilnislega við og ég valdi eftir
eigin höfði. Úr því ég fór ekki að óskum hans
var honum fyllilega frjálst að arfleiða hvern
sem hann vildi að auðæfum sínum.
- Var erfðaskráin gerð af lögfræðingi?
- Nei, hún var skrifuð á sérstakt erfðaskrár-
eyðublað og vottuð af hjónum sem búa í hús-
inu og þjónuðu frænda mínum.
- Er ekki hugsanlegt að ógilda slíka erfða-
skrá?
- Ég mundi aldrei reyna það.
- Þér lítið þá á þetta sem riddaralega áskor-
un af hálfu frænda yðar.
- Þannig lít ég einmitt á það.
- Það verður vissulega að skiljast svo,
sagði Poirot hugsandi. - Einhvers staðar í
skúmaskotum þessa gamla húss hefur frændi
yðar falið annaðhvort seðlabunka eða aðra
erfðaskrá og gefur yður eitt ár til að reyna snilli
yðar við að finna það.
- Alveg rétt, monsieur Poirot. Og ég slæ
yður þá gullhamra að ætla snilli yðar meiri en
mína.
- Ehe! Það er ákaflega elskulegt af yður.
Þér fáið gráu heilafrumurnar mínar til afnota.
Eruð þér ekkert farnar að leita sjálfar?
- Aðeins lauslega en óg ber alltof mikla
virðingu fyrir hinu óvefengjanlegu hæfileik-
um frænda míns til að ímynda mér að þetta sé
auðvelt viðfangs.
- Eruð þér með erfðaskrána eða afrit af
henni?
AGATHA CHRISTIE
Um þessar mundir eru liðin
hundrað ár frá fæðingu
Agöthu Christie, eins fræg-
asta reyfarahöfundar allra
tíma. Ung að árum velti
hún því fyrir sér hvort hún
ætti að gerast söngkona
eða stærðfræðingur en
þegar hún fór að skrifa til
að afla sér skjótra tekna var framtíð hennar
ráðin. Stíll hennar er hnitmiðaður, hún er
vandvirk, hugmyndarík og hefur skapað margar
ógleymanlegar persónur eins og til dæmis
Hercule Poirot og Miss Marple. Hún var mjög
afkastamikil á sínum tíma og leikrit hennar,
Músagildran, hefur gengið lengur, í sama
leikhúsinu, en nokkurt annað leikverk sem sög-
ur fara af. Hún á það til að afvegaleiða lesendur
sína með því að láta þá gruna alsaklaust fólk
um morð - en hvernig væri Agatha Christie
öðruvísi?
Ungfrú Marsh rétti skjalið yfir borðið. Poirot
renndi augunum yfir það og kinkaði kolli. -
Gert fyrir þremur árum. Dagsett 25. mars; tím-
inn er líka gefinn - klukkan ellefu fyrir hádegi -
það gefur ýmsar hugmyndir. Það þrengir leitar-
svæðið. Það er áreiðanlega önnur erfðaskrá
sem við þurfum að leita að. Erfðaskrá, sem
gerð er aðeins hálftíma á eftir þessari, mundi
ógilda hana. Eh bien, mademoiselle, þetta er
skemmtileg og hugvitsamleg gáta sem þérfáið
mér í hendur. Ég skal með mestu ánægju ráða
hana fyrir yður. Þó að frændi yðar hafi verið
mikill hæfileikamaðurgetagráu heilafrumurnar
hans ekki hafa verið á borð við heilafrumurnar
í Hercule Poirot! (Hégómagirnin í Poirot er
sannarlega takmarkalaus!) Ég er svo heþpinn
að hafa ekkert sérstakt verkefni með höndum
þessa stundina. Við Hastings förum því niður
til Crabtree Manor í kvöld. Ég geri ráð fyrir að
þessi hjón, sem þjónuðu frænda yðar, séu þar
enn, eða hvað?
- Já, þau bera ættarnafnið Baker.
Morguninn eftir hófumst við handa um leit-
ina. Við höfðum komið þarna seint kvöldið
áður. Ungfrú Marsh hafði sent Bakerhjónunum
skeyti og þau áttu von á okkur. Þetta voru við-
kunnanlegustu manneskjur, maðurinn hrukk-
óttur og rauður í kinnum eins og visið epli og
eiginkona hans ákaflega fyrirferðarmikil og
æðruleysisleg kona.
Þar sem við vorum þreyttir eftir ferðina höfð-
um við strax farið í rúmið eftir að hafa borðað
steiktan kjúkling, eplaköku og Devonshire-
búðing til kvöldverðar. Nú vorum við nýbúnir
að Ijúka prýðilegum morgunverði og sátum í
litla viðarklædda herberginu sem Marsh hafði
notað fyrir skrifstofu og setustofu. Við vegginn
stóð skrifborð með renniloku, troðfullt af snyrti-
lega röðuðum pappírum, og stór leðursetustóll
bar þess greinilega merki að þar hafði verið
hvíldarstaður eigandans. Við endilangan
vegginn á móti var stoppaður bekkur með
baðmullaráklæði og djúpu lágu stólarnir undir
gluggunum voru klæddir sams konar upplituðu
baðmullaráklæði með gamaldags mynstri.
- Eh bien, mon ami, sagði Poirot og kveikti
í einni af litlu sígarettunum sínum. - Við verð-
um að gera áætlun um leitina. Ég er þegar bú-
inn að skoða húsið lauslega en ég er þeirrar
skoðunar að hugsanlegur leiðarvísir finnist í
þessu herbergi. Við verðum að fara í gegnum
alla paþpírana í skrifborðinu með smásmugu-
legri nákvæmni. Auðvitað á ég ekki von á að
finna erfðaskrána meðal þeirra en það er
sennilegt að einhverja vísbendingu um felu-
stað hennar sé að finna á sakleysislegu skjali.
En fyrst verðum við að afla okkur svol ftilla upp-
lýsinga. Viltu gjöra svo vel að hringja bjöllunni.
Ég gerði það. Meðan við biðum gekk Poirot
fram og aftur og horfði með velþóknun í kring-
um sig. - Reglusamur maður, þessi Marsh!
Sjáðu hve skjalabunkunum er snyrtilega
staflað. Við lykilinn að hverri skúffu er festur
merkimiði — líka við lykilinn að postulínsskápn-
um þarna á veggnum. Og sjáðu hve vel postu-
línsmununum er raðað í hann. Það gleður
hjartað. Hérna stingur ekkert í augun ...
Hann steinþagnaði um leið og hann kom
auga á lykilinn að skrifborðinu sjálfu. Við hann
hékk þvælt umslag. Poirot hleyþti brúnum og
tók hann úr skránni. Á umslagið hafði verið
hripað: „Lykillinn að efstu skrifborðsskúffunni"
meö ógreinilegri rithönd sem var gjörólík
snotru skriftinni á hinum lyklamiðunum.
- Gerólíkur miði, sagði Poirot og hleypti
brúnum. - Ég gæti svarið fyrir að þetta er ekki
handbragð Marsh. En hver annar hefur verið
hér á heimilinu? Aðeins ungfrú Marsh og hún
er líka reglusöm stúlka ef mér skjátlast ekki.
Baker svaraði hringingunni. - Viljið þér
sækja konuna yðar og svara nokkrum spurn-
ingum? sagði Poirot.
Baker fór fram og kom að vörmu spori með
frú Baker sem var að þurrka sér um hendurnar
á svuntunni sinni og brosti út undir eyru. Með
nokkrum vel völdum orðum skýrði Poirot frá er-
indi sfnu. Hjónin voru því strax hlynnt.
- Okkur langar ekki til að sjá ungfrú Violet
svikna um það sem henni ber, sagði konan. -
Það væri fjári hart ef sjúkrahús ættu að fá þetta
allt.
Poirot hélt áfram að sþyrja. Já, Bakerhjónin
mundu eftir að hafa skrifað undir erfðaskrána.
Baker hafði fyrst verið sendur til næsta bæjar
eftir tveimur erfðaskráreyðublöðum.
- Tveimur? greip Poirot hvasst fram í.
- Já, til vonar og vara býst ég við, ef hann
skyldi eyðileggja annað - enda gerði hann
það. Við vorum búin að skrifa undir eitt...
- Um hvaða leyti dags var það?
Baker klóraði sér í höfðinu en kona hans var
skarpari. - Ja, ég man að ég var rétt nýbúin að
setja upp mjólkina í ellefukakóið. Manstu það
ekki? Þegar við komum aftur fram í eldhúsið
hafði hún soðið yfir alla eldavélina.
- Og hvað svo?
- Um klukkutíma seinna urðum við að
koma inn aftur. „Ég misritaði og varð að rífa
skjalið," sagði húsbóndinn. „Má ég biðja ykkur
um að skrifa aftur undir." Og það gerðum við.
15TBL. 1990 VIKAN 25