Vikan - 28.05.1998, Qupperneq 47

■ k v' r ,V\\ v v— ’
Hverju svarar lækniririu?
Spurningar má senda til
“Hverju svarar læknirinn?”
Vikan, Seljavegi 2, 101 Reykja-
vík. Farið er með öll bréf sem
trúnaðarmál. Vinsamlegast látið
nafn og heimilisfang fylgja með
en bréf eru birt undir dulnefn-
um.
Þorsteinn
Ég hef aldrei haft ofnæmi
fyrir nokkrum sköpuðum
hlut, en allt í einu núna er ég
farin að fyllast af kvefí og fæ
sviða í augun þegar
gróðurinn fer að springa út.
Ég hnerra þurrum hnerra
óteljandi sinnum á dag og er
með mikinn þrýsting í enni
og í kringum nefíð. Ég er
mjög slöpp með þessu, en er
samt ekki með neinn liita.
Mér leið líka svona í haust,
en þess á milli fæ ég aldrei
kvef. Getur þetta verið
nýtilkomið ofnæmi og þá
fyrir hverju?
Anna
Saga þín, Anna mín, er
dæmigerð fyrir heymæði og
er ofnæmi fyrir gróðri. Nú er
frjótíminn byrjaður og
margir að fá ofnæmisein-
kenni, kláða, nefrennsli,
rauðþrútin og fljótandi augu
og kláða í hálsi og stökum
sinnum asma. Ofnæmi fer
vaxandi á höfuðborgar-
svæðinu og stafar það líkast
til af því að hér er orðin
stærsta og fjölbreyttasta
gróðurþekja á landinu. í
apótekum er hægt að fá
ofnæmislyf til inntöku sem
slá á einkennin. Einkenni
eru mismunandi eftir
frjókornamagni í andrúm-
slofti, en veðurstofan gefur
upp frjótölur á sumrin, sem
gerir fólki kleift að gera
ráðstafanir, t.d. halda sig
innandyra þegar frjómagn er
hátt í andrúmslofti. Rigning
er nokkuð öruggt veður að
vera úti í því þá er frjómagn
ekki mikið. í flestum til-
vikum er engin ástæða að
fara í ofnæmispróf, en sé
maður með mikil einkenni er
alltaf rétt að leita til heimilis-
læknis sem vísar þér þá
áfram til sérfræðings ef
ástæða er fyrir hendi.
Þorsteinn
Kæri heimilislæknir
Undanfarið hef ég átt mjög
erfítt með svefn og bylti mér
í rúminu langt fram eftir
nóttu. Ég sef í tiltölulega
nýju rúmi með mjúkri dýnu,
en oftast hef ég sofið á hörð-
um dýnum og ekki þótt þær
betri. Ég vil ekki taka svefn-
lyf en hef reynt að drekka
heita drykki eins og soðið
vatn eða fíóaða mjólk fyrir
svefninn án árangurs. Eitt
það leiðinlegasta sem ég geri
er að fara í gönguferðir, en
mér er sagt að þær geti
mögulega hjálpað mér til að
ná dýpri svefni. Neyðist ég til
að fara alltaf út að ganga á
kvöldin eða er til önnur og
einfaldari lausn?
Sigga.
Sigga mín þú þarft að læra
að slaka á og það hið allra
fyrsta. Getur verið að þú sért
alltaf að flýta þér. Göngu-
ferðir eru góðar fyrir nótt-
ina, en það er vonlaust að
ráðleggja fólki eitthvað sem
það nennir ekki að gera. Þú
ættir að læra slökun, en ef þú
nennir því ekki, gætir þú
keypt slökunarspólur. Þær er
hægt að fá víða, m.a. í Skip-
holtsapóteki. Róandi tónlist
er líka góð og veistu að það
er frábært að slökkva bara á
sjónvarpinu og fá sér góða
bók, spil eða spjalla bara á
kvöldin. Fréttir og spennu-
myndir á kvöldin fara illa
með svefninn hjá mörgum.
Þorsteinn
Kæri læknir
Ég er 22 ára og leigi her-
bergi í Reykjavík. Eftir að ég
flutti hingað suður hef ég yf-
irleitt borðað á vinnustaðn-
um mfnum, sem er skyndi-
bitastaður, eða kaupi mér
pakkasúpur og slíkt. Þar sem
ég þekki fáa í Reykjavík og
nenni ekki að elda handa
mér einni eru liðnir nokkrir
mánuðir frá því ég borðaði
síðast heitan “heimilismat”.
Nýlega var mér boðið í mat
til konu sem ég vinn með og
varð illt í maganum um leið
og ég var hálfnuð með
diskinn mínum. Getur verið
að maginn í mér þoli ekki
Iengur heitan mat?
Elín Dís.
Það eru mikil hlaup greini-
lega á þér, Elín Dís mín.
Ekki veit ég hvort þú sért
hætt að þola heitan mat. En
margir sem draga úr eða
hætta að borða kjöt kvarta
um svipuð vandamál og þú.
Vertu bara dugleg að borða
ávexti og farðu og borðaðu
öðru hvoru heila máltíð, t.d.
kjöt, fisk eða grænmetisrétt
sem innihalda nú öll nauð-
synleg næringarefni. Veistu,
að það er töluvert til af ódýr-
um veitingastöðum sem
bjóða upp á góðan mat,
taktu vinnufélaga með út í
hádeginu, eða sestu hjá ein-
hverjum öðrum sem er stak-
ur á veitingastað og spjall-
aðu um leið. Þótt maður sé
aldrei einn með sjálfum sér,
er alltaf gott að blanda geði
við aðra.
Þorsteinn
Kæri heimilislæknir
Upp á síðkastið hef ég tek-
ið eftir því að ég verð fárveik
í maganum þegar ég borða
mat af ýmsu tagi. Þá er ég
ekki bara að meina feitt kjöt
og sósur, heldur líka ef ég
borða salöt sem eru með
núðlum og fersku grænmeti.
Mér verður illt um leið og ég
hef kyngt sfðasta bitanum og
held matnum ekki lengi
niðri. Ég hef reynt að þreifa
mig áfram með mat, en það
virðist skipta litlu hvað ég
borða, nema þá soðinn físk
og soðnar kartöilur.
Ér einhvers staðar hægt að
ganga úr skugga um hvort
maður sé haldinn mataróþoli
og þá gagnvart hvaða fæðu-
tegundum?
Dóra
Veistu Dóra, þú ættir að
láta lækni líta á þig, svona
einkenni geta bent til sjúk-
dóms í maga og ætti að
greina nákvæmlega.
Þorsteinn
Kæri heimilislæknir
Ég er með miklar áhyggjur
af vinkonu minni, sem léttist
og léttist þótt hún borði vel.
Hún er frekar hraust og
aldrei þreytt en er stöðugt
þyrst. Hún hefur farið í rann-
sóknir, en ekkert fínnst að
henni. Hún stundar enga lfk-
amsrækt og hreyfir sig ekki
mikið. Er eitthvert sérstakt
fæði sem hún ætti að borða
til að þyngjast?
Sigrún
Þetta hljómar líkt og efna-
skiptin, skjaldkirtillinn, séu
eitthvað úr lagi hjá vinkonu
þinni, Sigrún mín. Spurning
hvort hún ætti ekki að fara
til síns læknis aftur og jafnvel
leita að öðru áliti hjá öðrum
lækni. Skynsamlegast er að
biðja sinn lækni að benda á
einhvern annan, því betur sjá
augu en auga og engin lækn-
ir er svo fullkominn að hann
greini allt. Næringarráðgjaf-
ar (gulu síðurnar) og nátt-
úrulæknar (Kolbrún Björns-
dóttir og Arnbjörg Linda Jó-
hannesdóttir) geta leiðbeint
um mataræði, en ekki fyrr en
búið er að rannsaka hana
vinkonu þína vel.
Þorsteinn