Menntamál - 01.02.1946, Blaðsíða 12

8
MENNTAMAL
ungmennin halda að heiman, þegar þau eru orSin fleyg
og fær til ferða, og snúa ekki til baka aftur heim, en
nema land í kauptúnum og kaupstöðum, þar sem fjölmenn-
ið er og fleira til skemmtunar en á flestum býlum upp
til sveita. Og auðsýnt er það, hvert afhroð slíkar sveitir
gjalda, sem tapa að heiman fyrir fullt og allt svo og svo
miklum hluta af uppvaxandi æskulýð. Og mörg heimilin
standa eftir með fáar vinnandi hendur, og þá jafnframt
aðeins þær, sem þrotnar eru að fullu þreki eftir langan
og erfiðan vinnudag.
Þessar myndir, sem hér hefur verið brugðið upp, þekkj-
ast varla hér í sveit, — í Gnúpverjahreppi. Ungmennin
halda reyndar að heiman í smærri og stærri hópum til
að leita sér fræðslu, eins og sjálfsagt er, en langsamlega
mestur hluti þeirra hefur horfið heim aftur til foreldra,
frænda og vina til þess að hlúa að heimilum sínum og
gera garðinn frægan. Þetta hefur borið mjög mikinn og
ánægjulegan árangur á mörgum býlum hér um slóðir.
Enda er það svo, að nálega y4 bænda eru hér núna sjálf-
um sér nógir með starfsfólk fyrir liðsstyrk unga fólksins,
sem unir sér heima í sveitinni sinni.
Og þá er ég kominn að spurningunni, sem ég vakti
fyrst máls á: Hverju er þetta að þakka?
Sjálfsagt er ekkert eitt atriði, sem nefna bæri sem
fullnaðarsvar við þeirri spurningu. Mætti að sjálfsögðu
á eitt og annað benda í því sambandi. En það, sem ég tel
að orðið hafi þyngzt á metunum í þeim efnum, er það,
að hér í sveit hefur að sumu leyti verið fyrr og betur
búið að fræðslu barna en í ýmsum öðrum sveitarfélögum,
og er það fyrst og fremst beinn árangur af því, að Gnúp-
verjar urðu fyrstir til að byggja heimavistarskóla í sinni
sveit.
Að gefnu tilefni skal hér farið nokkrum orðum um
tildrög að stofnun þessa heimavistarskóla. Árið 1921 voru
í Gnúpverjahreppi 27 bændur, en 93 börn innan ferm-