Menntamál - 01.10.1970, Blaðsíða 30

vendilega tryggt, að drengirnir eiga kost á góð-
um „þjónustum“ í framtíðinni!
Unglingastigið, 1. og 2. bekkur.
Á meðan stúlkur í fyrsta bekk unglingastigsins
skulu æfast í meðíerð saumavélar og sauma t.d.
sokkapoka, skópoka, náttkjól, læra úrtöku og út-
aukningu í prjóni, prjóna vettlinga, eru drengj-
um ætluð margþætt verkefni, sem skiptast í fjóra
meginþætti: Trésmíði, málmsmíði og tækjasmíði,
flugmódelsmíði, pappavinna, undirbúningur að
bókbandsnámi. Verkefni innan þessa þátta eru t.
d. Bókastoðir, taílborð, sjúkrakassar, lóðun og
formun í leir, látún og járn, vinna að smíði seðul-
nála, gufutúrbína, rafsegla, rafhamra, „morse-
lykla“ o. s. frv.
í öðrum bekk eiga stúlkur að læra, hvernig
saumavél er lireinsuð og smurð. Verkefni eiga að
vera heldur þyngri en fyrra árið t.d. svunta,
blússa, slopjrur, pils. Prjóna barnaháleista.
Handavinna drengja í 2. bekk skiptist einnig í
fjóra þætti, seinustu tveir þættirnir eru nú bók-
band og skylduverkefni, s'em felur i sér notkun og
meðferð verkfæra svo og efnisfræði. Verkefni eru
t. d. þessi: skemlar, hillur, bréfahnífar, skerma-
grindur, rafbjöllur, túrbínur o. s. frv.
Drengir eiga að læra, samkvæmt námsskrá,
meðferð 53 verkfæra og 7 véla. Stúlkur eiga að
læra meðferð fjögurra verkfæra (prjónar (2—5),
nál, heklunál, straujárn, (strauborð) og einnar
vélar (saumavélar).
Niðurstaða samanburðar.
Markmið og verkefnaval handavinnunnar bygg-
ist greinilega á hefðbundinni verkaskiptingu
karla og kvenna, verkaskiptingu, sem óðum er að
hverfa, enda á hún ekki rétt á sér sem regla né
markmið í nútímasamfélagi.
Handavinna ætti m. a. að hafa það markmið
að örva og þroska hug og hönd til listrænnar
og „hagnýtrar" sköpunar, opna hug einstaklings-
ins fyrir möguleikum sínum. Verkelni þau, sem
ætluð eru stúlkum samkvæmt námsskrá, eru öll
bundin heimilinu, skreytingu þess, þjónustu-
MENNTAMÁL
176
brögðum og fatasaum. Verkefni, verkfæri og efni-
viður er þar af leiðandi einhliða, og vart um að
ræða örvun til listrænnar, sjálfstæðrar sköpunar.
Um einstök verkefni er í sjálfu sér gott eitt að
segja, en það er ekki það, sem hér um ræðir, held-
ur hvert sé uppeldislegt hlutverk handavinnu-
kennslu innan skólakerfisins.
Handavinna drengja virðist, samkvæmt náms-
skrá, nálgast betur það markmið, sem fyrr getur.
Verkefni, verkfæri og efniviður 'er fjölbreyttari,
tekið er tillit til einstaklingsins, möguleikar eru
á sjálfstæðri listrænni vinnu ásarnt „hagnýtri"
vinnu. Hug nemandans er ekki beint inn á visst
svið innan samfélagsins, heldur virðist reynt að
beina hug hans að sem flestum þáttum þ'ess.
Námsskránni helur vissulega ekki verið fylgt út
í æsar af ýmsum ástæðum, en hin skörpu skil milli
handavinnu drengja og stúlkna eru skýr í lram-
kvæmdinni eftir sem áður. Erfitt er um vik að
fá heildarmynd af handavinnukennslu í fram-
kvæmd i skólurn landsins. Þó er óhætt að fullyrða,
að meiri hreyfing er í handavinnu drengja t. d.
hvað viðkemur nýjum og fjölbreyttari verkefnum.
Matreiðsla og liússtjórn.
í námsskrá skyldustigsins er einnig talað um
nemendur í sambandi við kennslu í matreiðslu og
hússtjórn. Þó verður að álíta, að matreiðsla og
hússtjórn sé einungis ætluð stúlkum, þegar litið
er á orðalagið um markmið námsgreinarinnar:
„ ... öðlist virðingu fyrir verkum húsmóðurinn-
ar og finnið þörf á frekara námi á þessu sviði.“
Þjóðfélagshættir okkar eru slíkir, að piltar fara
ekki x nám á þessu sviði, enda er það ekki heim-
ilt, skv. lögum þeirn, sem áður er vitnað til. Auk
þess er í násskrá í sambandi við verkefni fyrir II.
bekk unglingastigsins komizt svo að orði: „Stefna
ber að því, að einni bóklegri kennslustund á viku
sé varið til þess að kenna drengjum og stúlkum
búreikning, næringarefnafræði, híbýlafræði og
snyrtimennsku."
Þar eð alls staðar annars staðar í þessum kafla
er talað um nentendur má ætla, að aðeins þessir
þættir matieiðslu og hússtjórnar séu ætlaðir
drengjum, enda er framkvæmd námsskrárinnar