Menntamál - 01.10.1970, Blaðsíða 21

þótt þau komi frá öðrum löndum. Þurfurn við
ekki að standa neitt verr að vígi en aðrar þjóðir
í að liagnýta okkur þau, því fjöldi þeirra, sem
framarlega standa, þurfa að byggja framleiðslu
sína á innfluttum efnum. Þar á ég við járn,
kopar og góðmálma, tré, klæði, gler, pappír og
pappa, og síðast en ekki sízt plastið. Allt eru
Jjetta efni, sem skapa mjög mikla möguleika til
formsköpunar og til þess að beita hugviti og
þekkingu á því sviði.
Um málma og tré þarf ég ekki að fjölyrða.
Smíði og framleiðsla úr járni, kopar, silfri og
gulli er rótgróin hér á landi, þó þar sé vissu-
lega enn mikið óunnið og, að ég tel, miklir
möguleikar. Sama vil ég segja um tré.
Hvað klæði snertir, tel ég tvímælalaust, að
hér sé til mikils að vinna, ef við gætum komið
okkur upp kjarna af menntuðu fólki í tízku-
teiknun og litameðferð. Það mundi auðvelda
fataiðnaði okkar að standast erlenda samkeppni
og að vinna sér markaði erlendis.
Hvað glerið snertir, held ég, að þar ættum
við íslendingar að minnsta kosti hvað snertir
listiðnað úr því efni að geta haslað okkur völl
eins og t. d. í leirkerasmíði.
Pappír og pappi eru þegar almennt hráefni
hér á landi og þá fyrst og fremst við gerð um-
búða. Þar er um óendanlega möguleika í fjöl-
breytni að ræða. Verður að segja eins og er, að
flestar hugmyndir á Jjví sviði, eins og svo mörgu
öðru af ])ví, sem við framleiðum, eru stælingar
á J)ví, sem gert er eða hefur verið gert með öðr-
um Jrjóðum.
PJastið er eitthvert stórkostlegasta hráefni, sem
við nú eigum völ á. Plastið er alþjóðlegt hrá-
efni með takmarkalausum möguleikum vegna
fjölbreytni efnisins ltvað eiginleika snertir og
sem gefa nær ótakmarkaða möguleika til form-
sköpunar. Á Jrví sviði held ég, að við íslending-
ar ættum ekki síður en aðrir að geta haslað okk-
ur vöiJ, ef við leggjum okkur eftir Jjví að kynn-
ast efninu.
kitt Jjað fyrsta, sem við rekum okkur á, ef hefja
á framleiðslu úr plasti, málmi eða öðru forman-
legu elni, er að skortur er á fólki til Jress að
gera vandaða fyrirmynd eða módel, svo að liægt
sé að smíða þau mót, sem nauðsynleg eru til
Jress að koma við fjöldaframleiðslu. Við Jiöfum
fram að Jæssu átt nokkra góða liagleiksmenn,
sem gefið hafa sig að Jæssu. Hér er samt brýn
Jíörf á fólki með hæfileika og sérfræðilega Jiekk-
ingu á Jressu sviði.
Af ])\í, sem liér liefur verið sagt, fer ekki á
milli mála, að ég er Jjeirrar skoðunar að þörf
sé á sérlærðu fólki á sviði formsköpunar og að
iðnaðurinn jjarlnast þess.
Þá er spurningin, ltvar fáum við J)etta fólk?
Það fæst varla á annan hátt en að til sé stofn-
un eða stofnanir, sent taka að sér að mennta og
Jjjálfa Jætta fólk. Vissulega er liægt að sækja
þessa menntun til annarra Jjjóða, en nteð því að
sækja liana til annarra J)jóða er liætt við að
ekki Jiróist hér nein þau sérkenni, sent æskileg
eru, Jtegar frantleiða á vöru í harðri samkeppni
\ ið aðrar Jtjóðir og á ntarkaði, sent yfirfuliir eru
af ltvers kyns varningi ltvaðanæva úr lteiminum.
Er Jtá vissulega ntikill vandi að vekja atltygli
vandláts kaupanda á vöru sinni. Þá getur Jtað
verið formið, sem úrslitunt ræður.
Til Jtess að svona stofnun eða stofnanir geti
náð tilgangi sínum Jturfa Jtær að ltafa náin tengsl
við framleiðendur, jtað er að segja Jtá, sem
ltafa Jtekkingu á hráefninu og tækninni. Aðeins
með samvinnu þessara aðiia getur árangur náðst.
Ég vil Jýsa Jtví yfir, að ég tel brýna nauðsyn á
fræðslu og þjálfun í formgjöf. Það er iðnaðinum
nauðsyn og iðnaðurinn er fús til samstarfs við
Jtá, sem að Jtessu vilja vinna. Það Jtarf að koma
upp tilraunaverkstæðum á Jtessu sviði, sent vinna
í nánum tengslum við fyrirtækin, sem síðan taka
framleiðslu þeirra til fjöldaframleiðslu og gera
þar nteð möguiegt að selja varninginn á ltinum
stóru mörkuðum ltinna ltáþróuðu iðnaðarlanda.
íslenzkir iðnrekendur eru reiðubúnir til sant-
starfs og verksmiðjur Jteirra stánda opnar Jteim,
sem vilja vinna að bættri formgjöf ísienzks iðn-
varnings og leggja vilja stund á nám á Jtví sviði.
MENNTAMÁL
167