Heima er bezt - 01.02.1987, Blaðsíða 8

Út á hyldjúpa hafið
heillandi birtu vafið
sigldi hvert seglbúið fley.
Bárurnar dansa í draumi
í djúpsins niðandi straumi,
verða að froðuflaumi
faðmandi strönd og ey.
I' dag er vorið að völdum
vafið sólgeislatjöldum
og þöglasta rofin ró.
Seglin um firði og flóa
á fiskimiðunum glóa.
( dag á ég drauma nóga.
f dag er pabbi á sjó."
IV
Eftir útkomu þessa litla kvers tóku við annir, sem heftu mig
við skáldskapariðjuna. Ég sneri mér að þýðingum og
blaðamennsku. Árið 1943 kvæntist ég Valnýju Torfadóttur
frá Hellissandi og við höfum eignast sjö syni, en misstum
einn. Það var að vonum i mörg horn að líta og áhugi minn
beindist i ýmsar áttir á sviði menningarmála, svo ekki varð
næðisamt við ljóðagerð. Blaðamaður var ég samfellt á Al-
þýðublaðinu frá 1943 til 1952 og ritstjóri þess frá þeim tíma
til haustsins 1959. Síðan þá hefi ég verið að störfum hjá
Menningarsjóði.
Árið 1974 gerði ég svo ýmsa hluti upp. í ársbyrjun 1975
dvaldi ég á sjúkrahúsi og endurskoðaði þá m.a. ýmislegt,
sem ég átti í fórum mínum af skáldskap. Vann ég þá upp úr
misgömlum handritum mínum og bætti við nýjum ljóðum.
Það má því segja, að í þessari bók, „Sunnan í móti“, sem
Almenna bókafélagið gaf út um haustið 1975, sé úrval ljóða
frá löngu tímabili. Ársetti ég öll ljóðin, sem ekki voru nýort.
Næsta bók mín. „Fjallasýn", kom út aðeins tveim árum
síðar hjá útgáfunni Skákprenti. Bókin dregur nafn af stuttu
ljóði óbundnu:
Ég hrekk uppaf svefni
á hljóðri nóttu
og við mér blasa
í birtu mánans
himingnæf fjöll
hvít og dauð
eins og gödduð lík
í Ijósinu kalda.
Yfirleitt eru ljóðin í þessari bók mjög stutt, en ýmist
bundin eða óbundin. Þó má líklega segja, að stíll hennar sé
samfelldari en í fyrri bókum. en það tel ég ekki endilega
kost við ljóðabók.
Segja má að miklu róttækari breyting verði á skáldskap
44 Heima er bezl
mínum í næstu bók. „Tíundum“, sem kom út hjá sama
forlagi árið 1979. —
— Já, í þessari bók gefur þú svar við þeirri stóru spurn-
ingu, hver sé skáld:
„Skáld er sá sem víkur
af alfaraleið
á hulduslóð.
Skáld er sá sem greinir
háreisti fjallsins
og þögn hafsins.
Skáld er sá sem nemur
sárasta fögnuð
og Ijúfustu kvöl.
— Ég er sannarlega þeirrar skoðunar, að í skáldskap
stjórni „teoríur“ mönnum alltof mikið og þá ekki síst í
seinni tíð. Breytingar eru vissulega nauðsynlegar, en þær
þurfa þó að eiga rétt á sér. Mér finnst nauðsynlegt að leggja
miklu meiri áherslu á málfar, stíl og byggingu ljóðs, heldur
en endilega ákveðinn þróunarferil. sem mótast samkvæmt
ríkjandi kenningum hverju sinni. Það þarf ekki skilyrðis-
laust að marka hverri bók einhvern ákveðinn bás. Ég verð
annars að játa, að ég fylgist of lítið með samtíðarbók-
menntum. Sá lestur, sem ég þarf að leggja á mig, er annar
og ég verð að reyna að afla mér efnis eftir öðrum leiðum.
Ef við litum til skálda þessarar aldar, þá er ákveðinn og
raunar meiri skyldleiki, en menn hafa viljað fallast á, á milli
þeirra skálda, sem fæddust um og upp úr fyrri heimsstyrj-
öld og þeirra sem voru fæddir á tímum síðari heimsstyrj-
aldar eða við lok hennar. Skyldleikinn er fólginn í gerð
ljóðanna. Kvæði okkar eru styttri og afmarkaðri en eldri
skálda. Og við getum raunar farið aftur til Arnar Arnar-
sonar og svo síðar til Snorra Hjartarsonar. Þeir voru í megin
atriðum sömu skoðunar og „modernistarnir“ eða yngri
mennirnir, en þó ekki að öllu leyti — ljóð þeirra urðu
persónuleg fremur en „episk.“
Það hefur mikið verið deilt um form á þessari öld. en nú
skiptir það ekki máli lengur. Ég geri ekki upp á milli rím-
„Tíminn getur
verið ranglátur
dómari.“