Heima er bezt - 01.05.1990, Síða 25

að hann hefði aldrei sest í ráðherrasæti, ef hann hefði vitað
sig sekan, og því biði hann rólegur dóms hæstaréttar, en
þangað hafði hann áfrýjað málinu.
Afsögn Magnúsar var tekin til greina, og Sjálfstæðis-
flokkurinn skipaði Ólaf Thors ráðherra í hans stað, meðan
beðið var dóms hæstaréttar. Er þetta í fyrsta skipti sem
Ólafur gegnir ráðherraembætti. Röskum mánuði seinna
ákvað Ólafur að setja dr. Helga Tómasson aftur inn í
embætti sitt sem yfirlækni á Nýja-Kleppi, en þaðan hafði
Jónas Jónsson vikið honum, sem frægt varð er hann áleit að
Jónas væri ekki heill á geðsmunum. „Guð gefi oss fleiri
slika vitfirringa“, sagði Halldór Kiljan Laxness, þegar þar
var komið sögu. Það létti Ólafi Thors þennan leik. að
læknir sá, sem Jónas hafði sett yfir Nýja-Klepp í stað dr.
Helga, hafði gefið á sér beran höggstað með skorti á
reglusemi í starfi.
Hinn 20. desember kvað svo hæstiréttur upp sýknudóm
yfir Magnúsi Guðmundssyni, og tók hann þá þegar við
embætti ráðherra aftur, eftir eindreginni ósk flokksbræðra
sinna. Urðu nú hörð og æsileg blaðaskrif, þar sem Sjálf-
stæðisblöðin töluðu annars vegar með fyrirlitningu um
Hriflu-réttvísina sem hrundið hefði verið í hæstarétti, en
Tíminn kallaði dómsúrslit réttarins pöntunina sem afgreidd
hefði verið. Væri þetta stórkostlegt réttarhneyksli, lög og
stjórnarskrá brotin af sjálfum dómendum hæstaréttar.
Jónas Jónsson hafði á alþingi ítrekað reynt að fá hæstarétt
afnuminn. en settan í staðinn svokallaðan fimmtardóm
með æðsta dómsvaldi í landinu. Skyldu dómendur hans
Jón Þorláksson.
kosnir hlutfallskosningu af sameinuðu alþingi. En þessi
málatilbúnaður Jónasar eyðilagðist, og átti einn af flokks-
bræðrum hans, Jón Jónsson í Stóradal, meginþátt í því.
Kom og brátt að því að Jón í Stóradal færi úr flokknum,
sem síðar segir ger.
*
Öll þessi stórátök þrumdi samsteypustjórnin af sér, og
kemur ár 1933 sem sumir hafa kallað ár hinnar dýpstu
kreppu. Ásgeiri Ásgeirssyni tókst að ná fram samkomulagi
í kjördæmamálinu, og var það allmikið afrek. Enn skyldi
kjördæmaskipunin hvíla á þeim grunni sem lagður var með
konunglegri tilskipun á fyrra hluta 19. aldar, það er að
segja, að sýslurnar voru grunneiningar. Þannig var komið
til móts við Framsóknarmenn. Einnig með því að afnema
gamla landskjörið, þar sem landið allt var eitt kjördæmi.
Til þess að gera Alþýðuflokksmönnum og Sjálfstæðis-
mönnum til hæfis, sem umfram allt vildu jafna kosninga-
réttinn, hvar sem menn byggju i landinu, var þingmönnum
Reykjavíkur fjölgað í 6, og í staðinn fyrir gamla landskjörið,
komu nú 11 uppbótarþingmenn, til jöfnunar milli flokka,
eftir flóknum reglum. Þingmenn þessir gátu að vísu orðið
færri, ef fullum jöfnuði væri náð milli flokkanna, fyrr en 11
sætum væri úthlutað, en til þess kom aldrei. Þessir þing-
menn hétu, er þar að kom, landskjörnir á hátíðlegu máli
alþingis og kerfisins yfirleitt, en í daglegu tali hétu þeir
alltaf uppbótarþingmenn.
Heima er bezt 169