Skírnir - 01.01.1921, Qupperneq 172

Skirnir]
Ritfregnir.
163
undarlegt heita. En þó ber þess að geta, að í þeim þætti færir
hann aðallega rök á móti veatrænum uppruna kvæðanna, svo að
deilumál hans og Björns Ólsena kemur þar ekki mjög til grelna.
Síðaati og lengsti þáttur ritsins fjallar um málið á íslandi og
í Noregi á 9. og 10. öld. Virðist þar dregið saman geysimikið efni
til sögu málsins á þeim öldum. Höf. kemst m. a. að þeirri nið-
urstöðu, að ýmsar breytingar á málinu sjeu mun eldri, en menn
hlngað til hafa talið.
Prófessor Finnur á þakkir skilið fyrir þessa bók. Margar
kynlegar kenningar um isl. fræði hafa sprottið upp í skjóli tiðsk-
unnar og tíðarandans á síðustu áratugum, en heilbrigðar skoðanir
una þau málefni oft átt fremur erfitt uppdráttar. F. J. hefir sjer-
staklega barist með oddi og egg gegn skoðunum þeirra fræði
manna, sem hafa haldið því fram, að fornísl. sagnaritun væri að
weBtu leyti ekkert annað en skáldskapur og þjóðsagnabiendingur.
Less er ekki langt að minnast, að það þótti ekki vel 3>fínt« að
andæfa slikum skoðunum. En F. J. hefir alt af setið og situr enn
f*at við siun keip. Og nú sjást þess mörg merki, að veðrabrigöi
eru i lofti. Rannsóknir Svia á Ynglingasögu, sem Matthías forn-
wenjavörður Þórðarson hefir ritað fróðlega grein um hjer að fram-
aD, sýna og sanna, að jafnvel þær sögur, sem menn síst hafa þor-
aÖ að trúa, eru merkilega sannfróðar um öll höfuðatriði. Ætti því
að mega treysta því, aö hvatvíslegir sleggjudómar um fornísl. sagna-
ritun verði heldur færri hjer eftir, en niugað til. Á. P.
Indriði Einarsson: Dansinn í Hruna. — Sorgarleikur í V
þáttum. — Reykjavík 1921.
Leikurinn fer fram á tima, þegar stórbylting er í aðsigi og
^ugir manna eru komnir á ráðlaust reik, vegr.a þess að fornar lifs-
ekoðanir eru aö fjara út. Þó er leikritið í rauninni ekki sögulegs
efnis. Höf. hefir enn á ný ausið úr lindum þjóðtrúarinnar. Það
er reimt á leiksviðinu, óvættir og afturgöngur eru þar á sveimi, og
sseringar og svartigaldur framinn. Seinni plágan og aðrar drep-
sóttir eru enn þá < allra manna minnum, og fellur skugginn af
þeim endurminningum inn yfir leiksviðið. Loftið er þungbúið og
útlit ískyggilegt, enda finnur lesandinn sífelt á sjer, að stórviðri
eiðakiftaaldarinnar muni skella yfir þegar minst varir. Höf. hefir
af mikilli list fest leyniþráð millum hins feiknumfylta skuggaheims
Þjóðsagnanna og sögulegra atburða, sem allir þekkja.
11*