Heimilisblaðið - 01.01.1945, Blaðsíða 10

10
HEIMILISBLAÐIÐ
liundruð' flórínur frá frönsku stjórninni á
liverju ári í launaskvni fyrir fáein kurteisis-
boð, er liann efnir til sjóliðsforingjunum til
endurgjalds.*) En um mig var öðru máli að
gegna. Ég færði engurn gjafir, og ég bauð
engum í veizlur. Það var ekki neins að vænta
af mér, og af þeim sökum drógu allir sig í
hlé.
REYKJAVÍK OG ÍBÚAR HENNAR.
Þar eð ég hafði svo lítil mök við grarma
mína í Reykjavík, hafði ég yfrið nægan tíma
til gönguferða minna. Á þessum ferðum
gaumgæfði ég mjög nákvæmlega það, sem
vakti athygli mína. 1 þessum litla bæ er að-
eins ein sæmilega breið gata, og við liana
standa húsin eitt og eitt og kofarnir á dreif.
Ibúarnir eru ekki nema tæp fimm lmndruð
að tölu. Húsakynni hinna efnaðri eru úr
timbri og öR einlyft, nema aðeins ein bygg-
ing, sem latínuskólinn, er nú liefur aðset-
ur á Bessastöðum, á að flytjast í næsta ár;
sú bygging er hærri. Stiftamtmaðurinn býr
í steinliúsi, sem uppliaflega átti að vera fanga-
liús. En glæpir eru sjaldgæfir á íslandi, svo
að því var fyrir löngu síðau breytt í bústað
lianda þessum konunglega embættismanni.
Kirkjan rúmar ekki nema 100—150 manns.
Hún er hlaðin úr grjóti, en með timbur-
lofti, þar sem geymt er bókasafn, nokkur
þúsund bindi. Þessi kirkja á dýrgrip, sem
stærri og voldugri stofnanir mega öfunda
hana af: skírnarfont, gerðan af Tliorvaldsen,
sem var af íslenzku bergi brotinn. Enda þótt
bann fæddist sjálfur í Danmörku, virðist
bann bafa viljað heiðra land feðra sinna.
Við sum liúsin í Revkjavík eru garðar —
það er að segja litlir blettir, þar sem kart-
öflur, pétursselja, spínat, salat og ýmsar teg-
undir af næpum er ræktað með ótrúlegri
fyrirhöfn og tilkostnaði. Milli beðanna eru
grasstígir, um það bil fet á breidd, þar sem
stundum eru gróðursett fáein villiblóm.
íslendingar eru meðalmenn að vexti og
burðum. Þeir eru ljósir á bár og slær ósjald-
*) Þetta er eigi rétt hermt. Hér var aldrei um slík-
ar árlegar greidslur að ræða, enda þótt dæmi væru
til hins, að stiftamtmaður þægi gjafir af Frakkastjórn.
- Þýð.
an á það rauðleitum blæ, og augun eru blá.
Karlmennirnir eru venjulega ófríðir, konurn-
ar heldur laglegri, og fyrir kom það, að ég
sá ungar stúlkur, sem voru mjög fríðar sýn-
um. Það er mjög sjaldgæft, að fólk nái sjö-
tugs- eða áttræðisaldri, bvort lieldur eru karl-
ar eða konur. Bændurnir eiga fjölda barna,
en tiltölulega fá komast á fullorðinsaldur.
Af þeim fjölda, sem fæðist, eru það aðeins fá,
sem lifa af'fyrsta árið, og er það ekki að
undra, j)egar jiess er gætt að mæðtirnar ala
ekki böruin á brjósti, beldur næra þau á
mjög óheilnæmri fæðu. Þegar fyrsta árið er
liðið, virðast börnin vera braust og þrótt-
mikil, jjótt oft slái einkennilegum roða á
kinnarnar, eins og ]>ær séu alltaf alþaktar
einhverjum útbrotum. En ég er ekki bær
um j)að að dæma, hvort j)etta stafar af
óheppilegu inataræði eða bér er um að ræða
álirif kuldanepjunnar á viðkvæint hörund
barnanna.
HÍBÝLI OG LIFNAÐARHÆTTIR.
Við sjóinn lifir fólk víða nær eingöngu á
lierlum Jiorskhausum á vetrum, þegar storm-
ar banna 'fiskimönnum sjósókn, stundum
margar vikur samfleytt. Allt annað af fisk-
inum liefur verið saltað og selt, og pening-
unum varið til jiess að greiða skatta og skuld-
ir. Mjög verulegur hluti þeirra fer alltaf í
neftóbak og brennivín. Hinir tíðu mannskað-
ar við fiskveiðarnar höggva drjúgt skarð í
svo fámenna þjóð. Ilversu margir Jieirra, sem
að heiman halda með söng og glensi í björtu
veðri og sléttum sjó og vænta sér liinnar beztu
ferðar, — liversu margir eru þeir ekki, sem
verða heiftarstormum og liríðum að bráð og
sökkva í djúpið með fleytum sínum, svo að
ekkert sést eftir. Það er ekki venja, að karl-
menn á sama heimili rói allir á sama bát.
Feður og synir eru sjaldan samskipa, svo
að lieimilið skuli ekki verða forsjárlaust með
öllu á einum degi, Jiótt einn bátur farist.
Ég komst að raun um, að liíbýli alþýðu-
fólksins í Reykjavík voru jafnvel ennþá
minni og hraklegri en kofarnir í Hafnarfirði.
Þó lilýtur Jietta að vera að kenna dugleysi
mannanna sjálfra, því að alls staðar er nóg
af grjótinu, og í þessu laudi er hver maður
sinn eigin byggingameistari. Kýr og kindur