Heimilisblaðið - 01.09.1961, Blaðsíða 20

Svo mælti Sólon
Krösus var konungur í Lydíu í Litlu-Asíu
og var feikilega auðugur. Meðal þeirra
mörgu, sem gerðu sér gott af gestrisni
hans, var eitt sinn vitringurinn Sólon,
hinn gríski frá Aþenu. Nokkrum dögum
eftir komuna, lét Krösus fara með hann
um allar fjárhirzlurnar til að sýna honum
auðævi sín. En þegar Sólon hafði litið á
það allt, án þess að láta í Ijós hrifningu
á veraldargengi Krösusar, eins og venja
manna var, spurði konungur hann, hvern
hann áliti hamingjusamastan allra þeirra,
sem hann hefði fram til þessa augum litið.
Sólon svaraði: „Hvað það snertir, kon-
ungur, álít ég Aþenubúann Tellos vera
þann mann. Hann bjó við ágæt kjör, átti
hrausta syni og var lánssamur með þá
alla. Að lokum féll hann í orrustu fyrir
föðurland sitt, en það endurgalt honum
með því að jarðsetja hann á kostnað hins
oipnbera á staðnum, þar sem hann hafði
fallið.“
Krösus, sem ekki var lítið undrandi, er
hann heyrði, að vitringurinn áleit óbreytt-
an borgara geta verið hamingjusamari en
sjálfan hinn ríka Lydíu-kóng, spurði því
næst, hvern hann áliti þá hamingjusam-
asta manninn næst á eftir Tellos.
„í annað sæti set ég bræðurna Kleobis
og Biton frá Argos,“ svaraði Sólon. „Þeir
voru nafntogaðir fyrir líkamsburði sína
og hlutu heiðurskrans á almennum kapp-
leikjum. En hamingja þeirra var þó ekki
fólgin í þessu, heldur því, að þeir voru
dyggir synir og hlutu fagran dauðdaga.
Það var eitt sinn, að móðir þeirra, sem
var Heru-prestur, átti að aka til must-
eris gyðjunnar, en dráttardýrin komu
ekki í tæka tíð. Hinir ungu synir hennar
spenntu þá sjálfa sig fyrir vagninn, til
að draga hann hina tveggja tíma löngu
leið til musterisins. Og þegar hin hreykna
móðir bað gyðjuna um að veita sonum sín-
um það bezta, sem hægt væri að veita
nokkrum manni, vildi svo til, að ungmenn-
in sofnuðu sæl og ánægð eftir ríkulega
fórnarathöfn — og vöknuðu ekki aftur.“
Krösus varð nú þykkjuþungur og mælti:
„Sem sagt, vinur minn frá Aþenu, — met-
urðu hamingju mína svo lítils, að þú jafn-
ar mér við óbreytta borgara?“ En þessari
spurningu svaraði Sólon með eftirfarandi
orðum:
„Ég geri ráð fyrir því, að mannsaldur
reiknist sjötíu ár. Þessi ár eru fjölmargii’
dagar, en enginn dagur er öðrum líkur,
hvorki hvað snertir gæfu eða ógæfu. Þu
ert ríkur og ræður yfir fjölda manns; en
um það sem þú spyrð mig, get ég ekki gef-
ið þér svar, fyrr en ég veit, á hversu fagr-
an og hamingjuríkan hátt þú hefur lokið
ævidögum þínum. Því að enginn er ham-
ingjusamur fyrir sitt endadægur.“
Krösus skellti skolleyrum við þessum
sannleika, áleit vitringinn tæpast með öll-
um mjalla, veitti honum enga nánari at-
hygli, gleymdi honum — og mundi ekki
eftir honum, fyrr en löngu síðar, er hann
hafði komizt að því af eigin raun, hversu
satt þetta var.
Þannig vildi nefnilega til, að Krösus
lenti í stríði við hinn volduga konung
Kyros. Hann særðist og var tekinn til
fanga, og Kyros dæmdi hann til að láta
lífið á báli. Þar sem Krösus stóð á bál-
kestinum og eldurinn tók að sleikja hann,
minntist hann þess skyndilega, sem Sólon
hafði eitt sinn sagt við hann. Því að nú sa
hann, þótt því miður væri það allt of seint,
að þau orð höfðu verið sannleikur. Og Þa
hrópaði hann upp, svo allir máttu heyra:
„Ó, Sólon, Sólon, Sólon!“ — En þegar
Kyros heyrði hróp þetta, vildi hann áfjáð-
ur fá að vita, hvað það þýddi, og gaf fyrir'
skipun um að leysa Krösus frá stólpanum,
svo hann gæti útskýrt fyrir sér, hvað orð-
in hefðu þýtt. Krösus skýrði nú frá orða-
skiptunum, sem átt höfðu sér stað miH1
hans og Sólons forðum.
Kyros varð mjög hugsi við þá sögu
og gaf Krösusi líf.
196
HEIMILISBLAÐI®