Iðunn : nýr flokkur - 01.04.1930, Blaðsíða 38

148
Um fregðu.
IDUNN
framar öllu vanhagar oss um þá tegund af tregðu, sem
felst í orðinu efi. Að efa er í flestum tilfellum sama sem
að hugsa. Það er skorturinn á efa, sem veldur því, að
menn láta mýla sig og teyma með orðunum einum.
Menn eru íhaldsmenn af því að þeim er sagt, að íhald
sé sama sem »varðveizla verðmætanna*. Menn eru jafn-
aðarmenn af því að þeim er sagt, að jafnaðarstefnan sé
sama sem »þjóðfélagslegt réttlæti*. Menn eru barnalega
hrifnir af því, að fá tækifæri til þess að sýna föðurlands-
ást sína með því að slíta sambandi við Dani eftir rúman
áratug, af því að þeir lærðu í æsku, að stærri þjóð kúgi
að sjálfsögðu smærri þjóð, ef nokkurt samband sé á
milli þeirra — vitandi ekki, að tengslin milli þjóða eru
nú með alt öðrum hætti en fyrrum. Það kemur naum-
ast fyrir lengur, að nokkurt mál sé rökrætt í íslenzkum
blöðum. Líklegast hafa menn gefist upp á því sökum
þess, að það þarf dálitla tregðu í hugann til þess að
geta sett á sig og vegið rök. I þess stað eru kvoðu-
kendir heilarnir gripnir með sjóvetlingum stóryrðanna
og varpað í viðeigandi tunnu.
Mér kemur í hug ritdómur, er ég las fyrir nokkurum
árum í íslenzku tímariti. Þjóðvinafélagið hafði látið þýða
og gefið út bók, sem nefnd var Mannfræði. Bókin var
stutt greinargerð fyrir því, hver væru helztu viðfangsefni
þeirrar vísindagreinar. Og sú greinargerð hafði tekist
snildarlega. Engu var haldið fram um niðurstöðurnar í
hinum veigameiri vandamálum, en stefnt að hinu, að
gefa lesandanum hugmynd um margbreytileik og örðug-
leika rannsóknanna. Bókin var skrifuð í þeim tilgangi
að vekja athygli almennings á þessum efnum og hvetja
hann til þess að afla sér frekari fræðslu um einstök
atriði. En ágætur maður skrifar ádeilugrein um þá yfir-
sjón, að ekki skuli hafa verið birt kenslubók í mann-