Iðunn : nýr flokkur - 01.04.1930, Blaðsíða 78

188
íslenzkar samtíðarbókmentir.
IÐUNN:
manna. En mælskan er alkunn, slíllinn er fullur af arn-
súgi, miklar hugsanir eru bornar fram af miklu ástríðu-
magni, eins og ský, sem berast fyrir ofsaroki um him-
ininn. Mestar fjarsýnir eru í orðunum, þegar lýst er þján-
ingum manna, hvert orð er þá heil veröld þjáninga..
Þessari frábæru stílsgáfu fylgja þó nokkrir annmarkar.
Athugum dálítið titilblaðið á aðalriti Halldórs. Á eftir
nafni höfundar stendur bókarnafnið »Vefarinn mikli frá
Kasmír*. Þar fyrir neðan kemur tilvitnun í orð Caccia-
guida við Dante (Paradiso, nær lokum 17. kviðu), þar
sem hann biður skáldið að segja með sannindum alt,
sem fyrir hann hefur borið, sýna enga vægð, því að þótt
orð hans séu fyrst beizk á bragðið, munu þau verða
heilsusamleg fæða að lokum. Mér er sem ég sjái í þessu
tvær ásjónur bókarinnar: Þjáningar höfundarins, einlægni
hans annarsvegar, hinsvegar hinn fima og hygna stílista,
sem gleymir ekki að gefa einlægni sinni auglýsandi nafn,
þjáningu sinni búning, sem hlýtur að vekja eftirtekt. Það-
er ekki nokkur blaðsíða í bókinni, þar sem ekki birtist
sönn, oft kvalafull reynsla hins unga höfundar, og þa&
er aldrei, í allri bókinni, getið um nokkra reynslu höf-
undarins svo, að hún sé ekki færð í stílinn, skreytt, ýkt.
I bókinni eru engin þau sannindi sögð, að ekki sé í
búningi þeirra eitthvað af lygi.
Mér er nær að halda, að þeir, sem um bókina hafa
ritað hingað til, hafi ekki getið þessa. Þeir munu hafa
séð annaðhvort sannleikann eða lygina. Eg sé höfund-
inum vanalega borið annaðhvort af þessu tvennu á brýn.
Svo einfaldur er nú ekki höfundurinn sjálfur. Honum er
vel ljós lygi allrar stílunar: »En skortur höfundargáfu
og mælsku forðar honum frá hinum geysilega ókosti,
sem er jafnan förunautur þeirra — nefnilega óhrein-
skilni, uppgerð og lygi. Mælskumenn og rithöfundar eru