Iðunn : nýr flokkur - 01.04.1930, Blaðsíða 41

ÍÐUNN
Um tregðu.
151
magn hinna meira eða minna skynsemislausu, klökku
eða æstu tilfinninga. Af þessu stafa lofsöngvarnir um
vínið. Þeir lofsöngvar eru oft sama sem barnaleg viður-
kenning á því, að Ivrikin sé það hugarástand, er menn
kunna ekki lengur skil á hlutunum.
En nú er kveðskapur með ýmsu móti, svo sem bent
hefir verið á. Annarsvegar er hin mjög svo jákvæða
starfsemi, að finna ákveðnum hugsunum búning í fögru
formi kvæðis.1) Þelta gera góð skáld. Þau knýja nauín-
ina af fallandinni til hlýðni við vitsmunalíf sitt og tempr-
aðar tilfinningar. En hinsvegar er sú aðferð, að láta
stjórnlitlar tilfinningar vella fram í kvæði. Þar eru stíflur
tregðunnar horfnar, menn hugsa ekki lengur mál sitt,
heldur hefir málið vit fyrir þeim.
Nú er svo komið með íslenzkan skáldskap, að ekki
verður með nokkuru móti sagt, að ungir óðmæringar
séu aðalsblóm og þjóðarsómi. Ungir óðmæringar vorir
hafa mist aðalsmark sitt fyrir þá sök, að skáldskapur
þeirra er, með nokkurum heiðarlegum undantekningum,
ekkert annað en ein geysileg stemning. Þeir ala með
sér sjúkt þunglyndi. sem draga verður í efa að alvara
sé í. Allir eru þeir ástamenn, og allar þeirra ástir fara
svo illa, að mesta hörmung er á að hlýða. Þeir kitla
hverja manndómslausa tilfinningu, þangað til hún er
orðin að stemningu og — kvæði.
Við þessu er ekkert annað ráð, en að ungir ljóða-
smiðir vorir taki aftur að ala með sér meiri virðingu
1) Svo mætti virðast, sem ég hefði alveg gleymt því fyrirbrigði,
sem nefnt er andagifl, með því að hún sé fyrst og fremst innrás
heitrar tilfinningar yfir hugann. En enda þótt ég hafi ehki reynt
andagift, þá hefi ég ekki gleymt henni. Andagift verður ekki — að
ég hygg — að listaverki, nema hiti tilfinningarinnar nái að renna
saman við viturlega hugsun.