Iðunn : nýr flokkur - 01.04.1930, Blaðsíða 32

Um tregöu.
IÐUNNT
142
manna. En með því er málið vitaskuld ekki frekar leysE
Enn heldur spurningin áfram og er jafn-áleitin — hverju
það sæti, að leiðin fyrir mannkynið til hamingju og far-
sældar skuli vera svona feikilega örðug. Og undir niðri
er sem menn trúi þó, að þetta geti ekki verið svo erfitt.
Þeir sjá hvílíkum takmarkalausum krafti alheimurinn býr
yfir. Hann hefir ekki eingöngu hinn ytri líkamlega kraft,
sem býr í orku efnisins, geislum sólar, hraða vindarins,
hreyfingu hafsins o. s. frv., heldur hefir hann kraft til
þess að framleiða vit og snild, listir og vísindi, göfgi og
heilagleik. Þess vegna hugsa í raun og veru svo margir
á líkum brautum eins og bent var á í orðunum, sem
ég hafði eftir bókarhöfundinum hér að framan: »Ef ég
eða þú ættum að stjórna heiminum, þá mundum við
vafalaust gera það á töluvert aðra lund en nú er gert.
Við mundum sjá um, að hlutunum væri þann veg fyrir
komið, að um beina, stöðuga framför upp á við væri
að ræða, í áttina þangað, sem menn með réttu þráðu
að komast*.
I þessu liggur, eins og allir geta séð, sú hugsun falin,
að í raun og veru valdi tilveran ekki verki sínu.
Og hugsunin er alls ekki síður til hjá þeim, sem sjálfir
telja sig trúmenn, en hinum, sem vita að þeir eru það ekki.
En nú er svo að sjá, sem sumir Islendingar séu að
reyna að þreifa sig áfram til skýringar á þessum efnum,
sem þeim finst eðlilegri og samrímilegri upplagi sínu
heldur en hin forna persónutvíhyggja — guð og djöfull
— eða hugsunin um gott vald og ilt. Og þá hafa orðin
framsókn og tregða orðið fyrir þeim. Ætlun þeirra virð-
ist vera, að lífið og hverskonar orka sé sífelt að leita
að útrás, en jafnframt sé falin í tilverunni tilhneiging til
þess að spyrna við framsókninni. Af þessu stafi það,
hve alt gangi hægt og stundum alls ekki. Þetta eigi