Kirkjuritið - 01.04.1947, Blaðsíða 65

Kirkjuritið.
Menntun presta á Islandi.
151
Þórarin prest, frænda sinn. Þannig voru t. d. á Hóliun
átta eða níu klerkar, er biskup iiafði tekið af fátækt og
liúsgangi, er Laurentíus andaðist, og urðu þeir síðan allir
prestar1). Hefir hvorttveggja valdið, brjóstgæði lians og
eins bitt, að fáir liafa gefið sig fram, sem fé bafa bafl
fyrir sig að leggja, og því verið sífelldur prestaskortur.
Sá liáttur var í skólanum, að þeir, sem lesa áttu, skyldu
kvöldið áður bafa yfir fy rir skólameistaranum og taka
liirtingu af lionum, ef þeir lásu ekki rctt. Sjálfur lét bisk-
llP kalla saman presla og' djákna og lderka alla fyrir liin-
ai' stærstu hátíðir: jól, ])áska og Mariumessur og prédik-
aði þá fy rir þeim, liversu þeim bæri fram að flytja em-
haettið,enda vandaði hann um á eftir, ef honum fannst
eitthvað ganga úi’hendis í lestri og söng. Yandaði hann
sem mest um allan tíðaflutning2). Ekki vígði lxann presta,
nema liann áður vandlega prófaði þá og áminnti, „rann-
sakaði smásmugulega þeiri-a lifnað og kunnáttu“3). Er
°H frásögnin af skólabaldi og liáttum Laurentiusar liin
merkilegasta, þar sem ugglaust má telja, að sagan sé efl-
lr Iserisvein bans og trúnaðarvin, séra Einar Hafliðason.
Þegar I.aurentius biskup andaðist, var samkvæmt til-
lögu lxans kosinn til biskups ágætur maður, lærisveinn
hans og vinur, séra Egill Eyjólfsson, prestur að Grenj-
aðai-stað og síðar skólameistai’i að Hólum. Hann var
»hinn Ixezti klerkur og' jurista“4) (þ. e. fróður í kirkju-
lögum). Hélt hann að sjálfsögðu áfram skóla á saðn-
11111 í líku horfi og áður þau tíu ár, sem bann sal á stóli
(1332—’41).
Næstu tvær aldirnar silja útlendir biskupar á Hóla-
sl°l, °g veltur þá á ýmsu um skólalvald. Margir þeirra
Voru svallsamir og að litlu nýtir og liugsuðu belzt um
H Bisk. I, 875.
2) Bisk. I, 846—847.
3) Bisk. I, 851.
4) Bisk. I, 865.