Kirkjuritið - 01.01.1961, Side 21

KIRKJURITIÐ 15
tilbeiðslunni til hliðar — í skuggann —, en það er einmitt sá
hlutinn, sem nútímamaðurinn þarfnast mest og þráir.
Önnur orsök stöðnunar messunnar er sú, að fræðsla um trú-
argildi messunnar hefur verið vanrækt hér á landi um mjög
langt skeið, sennilega ekki minna en hálfa aðra öld. Trúfræði
vor hefur lengi vikið henni til hliðar, eins og aukaatriði, og
enga áherzlu lagt á tilbeiðsluna. Þetta eru ýmist bein eða óbein
áhrif frá kalvínistum og skyldum stefnum.
Þriðja orsök stöðnunar messunnar, sem ég vil nefna, er sá
söngmáti, sem orðið hefur fastur hér. Hluti safnaðar í mess-
unni er nær því tveir þriðju hlutar tímans og varla minna en
40 mínútur. Allt það, sem söfnuður segir í messu, á hann að
syngja fjórraddað, og allt á þrefalt til fjórfalt lengri tíma en
eðlilegt tal og allt í þeirri hæð, sem er fyrir ofan tónhæð fjögra
af hverjum fimm kirkjugesta. Árangurinn af þessu þekkjum
við. Það væri ómetanleg bót, ef einhver hluti væri til, sem fólk-
ið gæti mælt eðlilega fram eða sungið á þægilegan hátt. Aðra
hluta getur kórinn sungið með fjórum, fimm eða sex röddum
ef vill, og þá þannig, að söfnfuður njóti þess að hlýða á. Við-
fangsefni mitt er að bæta úr þessum göllum og færa aftur inn
i messuna lifandi guðsdýrkun.
Var þessi messa fyrst sungin á Bessastööum?
— Nei. Fyrsta tilraunin til að draga grallaramessuna fram
i dagsljósið, gerðu prestar Hallgrímskirkju fyrir meira en 20
árum, þeir séra Sigurbjörn Einarsson, núverandi biskup, og séra
Jakob Jónsson. Notuðu þeir fyrra hluta messunnar á ártíðar-
degi Hallgríms Péturssonar, og hefur það haldizt þar flest ár
siðan. Þegar Sigurgeir Sigurðsson biskup ákvað að stofna til
almenns bænadags, var á prestastefnu kosin nefnd til að undir-
búa lítúrgíu fyrir þann dag. 1 þeirri nefnd voru núverandi bisk-
up, séra Garðar Þorsteinsson prófastur og undirritaður. Nefnd-
in skilaði tveimur formum. Annað var alveg byggt á Grallara,
en hitt var miðað við staði, sem erfitt eiga um söngkrafta. Síð-
ara formið hefur verið notað síðan, en fyrra formið var notað
í dómkirkjunni hinn fyrsta almenna bænadag. Dr. Róbert A.
Ottósson sá um músikkina, að ósk nefndarinnar. Þar embætt-
aði séra Garðar prófastur, og núverandi biskup prédikaði í
þeirri messu. Henni var útvarpað og vakti hún almennan fögn-
uð kirkjugesta og áheyrenda.