Kirkjuritið - 01.02.1962, Blaðsíða 38

84
KIRKJURITIÐ
Ekki er ástæða til að ætla, að klæði liinna fyrstu presta og
biskupa kristninnar liafi verið slík sem liér er lýst. Líklega
báru þeir í upphafi engin sérstök virðingarklæði. En ekki
mun þó líða á löngu, að farið sé að litast um eftir heppilegum
virðingarhúningi handa þeim. Og ekki líða margar aldir, áður
en sérstakur einbættisbúningur er talinn sjálfsagður.
Hefur J)á að sjálfsögðu mjög verið tekin fyrirmynd af lielgi-
klæðnaði við guðsjijónustur Gyðinga, þangað lágu ræturnar
og þaðan var uppsprettan, sein mest var ausið af. En einnig
mun viðhafnarklæðnaður Rómverja hafa haft mikla þýðingu,
síðskykkjur þeirra og purpuralitir, skarlat og lín.
Hvíti liturinn verður nú ekki lengur drottnandi, en alltaf
virðist J)ó svo, sem það hafi átt að sjást á ýmsu greinilega, að
nærklæði væru livít. Annars eru hin margvíslegu og fögru
messuklæði kaþólsku kirkjunnar kapítuli út af fyrir sig, sem
hér verður lítt rakinn, nema að því leyti sem })au verða erfð
og helgiklæði okkar mótmælenda í Lútersku kirkjunni. En í
kaþólsku kirkjunni eru klæðin allbreytileg, sérstaklega mið-
að við hinar ýmsu árstíðir kirkjuársins og jafnvel einnig liins
tínianlega árs og árstíðaskipta.
I fyrstu munu skilin milli hinnar kaþólsku móðurkirkju
og lútersku kirkjunnar í helgiklæðnaði ekki liafa verið svo
glögg, sem við mátti búast. Og ])ví er ])að, að lúterskir prestar
og biskupar geta samið helgiklæðnað sinn að meira eða minna
leyti eftir fordæmi kaj)ólskra. Hin síðari ár hefur t. d. mjög
færzt til meiri fjölhreytni og viðhafnar í messuklæðnaði en
áður var og ber }>ar tvennt til, meira frjálslyndi og meiri efni
og áhugi fyrir fegurð og viðhöfn í guðsþjónustum og húnaði
bæði presta og kirkna.
Hér skal J)ó aðeins lekið til athugunar það, sem telja má
klassiskt eða sígilt í Jæssum helgiklæðnaði. En })ótt undarlegt
megi teljast, hafa ])essi klæði oft lotið lögmálum almennrar
tízku og hégómlegra stundarviðhorfa áður fvrr miklu fremur
en nú.
Hér skal fyrst minnzt á liina svörtu skikkju, sem er em-
bættisbúningur allra íslenzkra presta hér. Hún er tæplega
eða ekki arfur frá helgiþjónustu kaþólsku kirkjunnar, en
mun ])ó helzt geta verið í líkingu við síðskikkju svartmunk-
anna og er að sumra áliti liugsuð minnsta kosti táknrænt í