Syrpa - 01.06.1912, Page 41

Fjalla-Eyvindur.
Einn helzti og einkennilegasti kaflinn í þjóösögum vorum eru útilegumannasögur
svo-nefndar. Fram á vora daga hefir sú þjóötrú veriö ríkjandi svo aÖ segja í hverri
sveit á íslandi, aö upp á milli fjallanna og jöklanna, er liggja um miöbik landsins, sé
afdalir, sem enginn þekkir, og í þessum afdölum sé útilegumenn, sem lifi áþví að ræna
fé frá bændum þegar þá bresti björg. Fað sé menn, er sekir hafi orðiö um einhver af-
brot í sveitum og orðiö að flýja, og því annaö hvort lagst út meö konur sínar eða unn-
ustur, eöa hreint og beint rænt þeim úr bygðum.
Sá hluti þjóðsagnanna, scm skáldin hafa notaö, cinkum og sér í lagi leikskáldin, eru
útilcgumannasögur. Allir muna Skuggasvein og Hellismenn og Sigríöi Eyjafjarðar-
sól. Og nú er síðast Fjalla-Eyvindur koininn til sögunnar, eftir yngsta leikskáldið,
Jóhann Sigurjónsson frá Laxamýri. Hann hefir tekiö söguna um Fjalla-Eyvind eins
og hún stendur í þjóðsögunum og gert hana að yrkisefni í leikrit, sem þegar hefir
fengiö orö á sig á Noröurlöndum. Þar hefir þaö veriö leikiö hvað eftir annað og verið
geröur að hinni bezti rómur. Nú á aö fara aö leika Fjalla-Eyvind hér hjá Vestur-ís“
lendingum, með miklum tilkostnaði, þar sem fengin hefir verið leikkona frá lslandi*
Má því búast viö að fjöldi manns eigi fyrir hendi að sjá leikinn á leiksviöi. En til aö
skilja leikinn, hvort heldur á leiksviði, eöa þegar menn lesa ritiö er nauösynlegt að
rifja upp fyrir sér þjóðsöguna sjálfa eins og hún stendur í þjóösögum vorum. Þess
vegna hefir útgefandi Syrpu álitiö það ómaksins vert, að prenta þjóösöguna upp, les-
endum ritsins til skemtunar og fróðleiks, svo þeir vissu enn betur þau tlrög, er skáldið
hefir gert að yrkisefni.
Eyvindur var júnsson og Mar-
grétar; þau bjuggu á J lliö í Hruna-
mannahrepp í Árnessýslu; fleiri
voni böm. þeirra hjóna, e.i þau
Uoma eklci viö þessa sögu, nema
Eyvindur og Jón, bróöir lians eöa
hálfhróöir, fa'öir Grims stúdents,
sem er nýdáinn áttraaöur, og liaföi
búiö allan sinn búskap á sömn
jörö, Skiþholti, eftir fööur sinn.
Ógjörla vita menn, nær Eyvind.ir
er fæddur, en liklegt er, aö? hann
hafi fæ'öst: öndverölega á 18. öld.
Eyvindur ólst upp lijá foreldnun
sínum i Hlíö, og dvaldist í Hrepn-
um, til þcss liann var ortöinn full-
liÖa maöur. Eftír þaö fór hann
aÖ Tfaöarholti i Flóa, og varö þar
fýrirvinna. Sagt er, aö liann
liafi ekki otiöihn þar an savaxinn.
og oröið aö fara þaöan aftur fyrir
þjófnaöar-óknytti og fylgdi sá
ókostur honutn jafnan síöan. 1
fyrstu er sagt, að hanti hafi hnUpl-
áS osti úr poka frá förukerlingu.
og veriö þá staddur í Oddgeirs-
hóluni, en liitn iteföi lagt þaöi á
hann, aö ltann skyldi aldrei veröa
óstelandi upp frá þvi; liafi þá
annaölivort Eyvindur eða þeir sent
aö honum stöðu, viljaö kaupa af
kerlingunni aö táka utntnæli sín
aftur. Haföi Iiún þá sagt, aö þaö
gæti ltún ekki, því unimæli yröu
ekki aftur tekin; en þá liót skyldi
luin lcggja í ntált. aö liann kæmist
aldrei ttndir manna ltendur,' <;g
þótti hvort tveggja r etast á hon.