Sjómannadagsblaðið - 02.06.1957, Side 23

Prófessor dr. Richard Beck:
Sumardagur á söguslóðum
(Ferðaminning frá Noregi).
Meðal þeirra daga, sem ber hátt og bjart er um
í minningum okkar hjónanna úr ferðalagi okkar
um fornar ferðaslóðir í Noregi sumarið 1954, er
fagur síðsumardagur í Stafangri og nágrenni
þeirrar frægu borgar, en á þeim slóðum er margt,
sem minnir á forna tíð og sameiginlegan uppruna
og menningarerfðir íslendinga og Norðmanna.
Stafangur er á stærð við Reykjavík, að borgar-
hverfunum meðtöldum, og er höfuðborg Roga-
lands; á hún sér að baki fulla þúsund ára sögu,
og má líkt um hana segja og um Björgvin, að mjög
er það áberandi, hvernig hið gamla og nýja sam-
einast þar í húsagerð og setur það sinn sérstaka
svip á borgina.
Tilkomumesta hús hennar er Dómkirkjan, sem
byggð var á 12. öld og er einhver allra fegursta
steinkirkja í Noregi. Allmargt er höggmynda í
kirkjunni, meðal annars af Magnúsi konungi laga-
bæti. En það, sem sérstaklega vekur athygli áhorf-
andans, 'er hinn afar skrautlegi, útskorni pré-
dikunarstóll frá 1658, er óhætt má segja, að eigi
sér fáa líka. í miðri borginni stendur Valberg
turninn, gamall steinturn, og er þaðan ágætt út-
sýni yfir borgina og fagurt umhverfi hennar.
Eftir að hafa skoðað merka sögustaði og forn-
ttiinjar í borginni, og þá sérstaklega Dómkirkj-
una, lögðum við leið okkar á ýmsa sögulega staði
°g fagra utan borgarinnar.
Skoðuðum við fyrst hinn fræga Viste-helli, en
hann er hjá bændabýli mílu vegar fyrir norð-
vestan Stafangursborg. Er hellir þessi víðfrægur
fyrir það, að þar fundust fyrir aldarhelmingi
síðan miklar minjar um líf og háttu steinaldar-
uianna, sem áttu þar bústað fyrir 5—6000 árum
°g er Viste-hellir talinn meðal allra elztu manna-
bústaða, sem fundist hafa á Norðurlöndum. Voru
þessir steinaldarmenn að vonum á mjög frum-
stæðu menningarstigi, lifðu af dýraveiðum og
fiskiveiðum; hafa meðal annars fundist í hellin-
um margir önglar, allir úr beini og agnúalausir.
'Tfrleitt voru veiðitæki og verkfæri þessara frum-
stæðu manna úr horni, beini eða tré, og verður
það ekki nánar rakið hér, né heldur lýst lífskjör-
um þeirra að öðru leyti. Það er stórum lengri
saga en rúmast getur innan ramma greinar, sem
ekki er ætlað annað hlutverk en það að vera
stutt ferðaminning.
Hinu er ekki að leyna, að einkennilega varð
manni innan brjósts, er maður stóð í þessum
fræga helli og hugleiddi kjör þeirra, sem þar
áttu sér dvalarstað og háðu sína lífsbaráttu fyrir
þúsundum ára. Og svo varð andstæða nútímans
ofarlega í huga, því að örstuttan spöl frá þessari
óbrotnu vistarveru steinaldarmanna blasti Við
augum fagurt nútíðar sumarheimili með þeim
þægindum, sem slík heimili hafa að bjóða í Noregi
samtímans. Eigi skal samt farið út í neinar heim-
spekilegar hugleiðingar í því sambandi, þó freist-
andi væri.
Nokkura vegalengd frá hellinum og nær borg-
inni er Viste-hótel, prýðilegt gistihús með öllum
nútímaþægindum, og fallega í sveit sett þar á
sævarströndinni. Snæddum við þar hádegisverð,
en færðum okkur síðan um set niður á ströndina,
til þess að njóta veðurblíðunnar og útsýnisins til
hafs og fjalla.
Skjótt komumst við þó að raun um það, að
hér væri eitthvað óvenjulegt um að vera. Uti
fyrir ströndinni, all langt frá landi, lá björgunar-
skip, og von bráðar kom á vettvang á ströndinni
hópur manna með björgunarbát og margvísleg
björgunartæki og hófu þar æfingar með ýmsum
hætti. Kom upp forvitnin í mér, gömlum sjó-
manni, og spurðist ég fyrir um það, hvað hér
væri á seyði. Var mér sagt, að hér væri að verki
björgunarsveit úr Slysavarnafélagi Noregs, og
væri hún, með æfingum þessum, að búa sig undir
þátttöku í hátíðahöldum í tilefni af aldarafmæli
félagsins.
Þótti okkur hjónunum það merkileg tilviljun,
og töldum okkur það happ, að við skyldum vera
stödd þarna einmitt þennan dag. Minntumst við
SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ 7