Eimreiðin - 01.07.1925, Side 69

EIM*EIÐIN
fra*. Ein
NVJUNGAR í STJ0RNUFRÆÐI
253
ger>ji ‘nun9is einn maður, Englendingurinn Norman-Lockyer,
litbri g'faUn ^a skýrða frumsögu eða fortíð hinna hvítu
en því var enginn gaumur gefinn. Seinna
upp ^ ' j-udendorff stjörnufræðingur frá Potsdam, mál þetta
brevf n^’ nu er t>a^ ^Vrst fyrir fáeinum árum, að algerð
eYting
er komin á skilning manna á þróunarsögu stjarn-
anna.
Þá
Urnar U^3ötvun þeirra Hertzsprungs og Brussells, að stjörn-
beim . -J. s* ' ólíka flokka, risasólir og dvergstjörnur, með
hvers i-- lnSarmikla viðauka, að stærðamunur stjarnanna innan
n$r ^°Snandseinkennis (Spektraltype), verði því meiri, sem
hennj ?^Ur rau^a Htnum, tökum vér gilda og byggjum á
má ; 0ean>r vorar. Hvaða þýðingu þessi uppgötvun hefur,.
munand. a'atr'ðum einkenna á þessa leið: Innan hinna mis-
astar f 1 j‘*rófsflokka eru tvær deildir — og sérstaklega skír-
Um. AVnr ranðar stjörnur — með ákaflega ólíkum eiginleik-
ógnrj nur t>essara deilda eru sólir með lítilli eðlisþyngd em
fyrirfe 1 stærð, hin með mikilli eðlisþyngd en miklu minni
ekki c ar' ^unurinn liggur að eins í ólíkri þéttingu efnisins,
KlyaSnL
Vel jnn l."Ur í augum uppi, að þessi uppgötvun fellur einkar-
^tish ^ann þréunarferil sólnanna, sem Lane hafði bent á..
Jafufr s*iörnu hefst í ógurlega víðáttumiklu þokuástandi..
drattantnf útgeisluninni vex hitinn smátt og smátt sökum sam-
heldur efn'sins> stjarnan lýsist meir og meir. Þessi starfseml
Saradr - Sf°^uSt áfram, uns stjarnan hefur náð þeirri festu, að
Snýr urinn vinnur ekki á móti hitalátinu. Þróunarstarfið
sömu °2 stjarnan rekur nú aftur — í öfugri röð — hin
stjöm 1 0ri9ðaeinkenni. Vér finnum bæði á hitunarskeiði
að s- ,nar eins og á kólnunarstiginu alla litina aftur þannig,
sýnir /ert litrófseinkenni á hitnunar- eða þroskunarskeiðinu
a eðlisþyngd og á kólnunar- eða hnignunarstiginu
tvei^^r ^Unurinn á eðlisþyngd stjarnanna liggur í þessunv
stiginu n‘e2in9reinum æfiskeiðsins: hitnunar- og kólnunar-
p *
shoð^'^erfl t-anes hefur nú á síðustu árum verið endur-
ai hinum nafntogaða enska stjörnufræðingi, prófessor