Eimreiðin - 01.04.1938, Page 110

230
RADDIR
EIMI'öB'1*
að
ingar lýðræðisins, alveg eins og menn kcnna hverjum einræðisherra u"'
óvægilega framkvæmd einræðisins, enda Jiótt ]iar ráði einnig allósveigJ
anlegt löginál. — Út úr þessum lygavef- verður hlutlaus rannsakandi að
greiða og athuga lýðræðið eins og hvert annað sjúkdómstilfelli, SCI11
verði að lækna áður en ]>að verður hanvænt.
Engin afsökun lengur. Og nú er svo komið fyrir oss íslendinguni
vér höfum enga afsökun að vera að dekra lengur við þessa auðsæJu
stjórnfarspest, sem við köllum lýðræði, sérstaklega þegar það er orði'
sýnilegt að ]>að er hún eingöngu, en hvorki kreppur né árferðissveiflur’
sem stefnir Jijóðarskútunni í strand. Slikar sveiflur eru stöðugt fy11
hrigði, og það iiafa engar komið í siðustu 20 ár, sem hefðu Jiurft að ln11,1
jijóðræðilega stjórn óviðhúna.
Gerum upp sakirnar. í stað þess að fara að lialda 20 ára sjálfstæðis
hátíð, þá mundi réttara að gera nú lieldur upp sakir vorar lireinlega
spýrja sjálfa oss: Höfum vér sýnt oss verðuga þess sjálfstæðis, sein '
fengum fvrir 20 árum?
Fyrir þann tíma var altaf spurt: Fáum vér að vera sjálfstæðir ú'1
öðrum þjóðum? — I'essu liefur reynslan svarað játandi fram til þessa-
Xú hljóðar spurningin: Höfum vér sjálfir viljað setja þær stjórnfulS
legu tryggingar, að vér getum haldið áfram að vera sjálfstæðir?
liefur reynsla þessara 20 ára svarað neitandi.
Viljum vér einræði eða lýðræði? I'egar landið gekk undir konung fJ11
tæpum 700 árum, þá andaði margur léttar. Enda tók þá í raun og "rU
hetra við.
Mundum vér nú með liku liugarfari úrræðaleysisins horfa frani á l,auU
möguleika að útlenda valdið þurfi að láta einræðisfógetann gera lö£ ‘
í sjálfstæðinu? — Iíða mundi það ekki horga sig að athuga, hvort ástæðlir
kunni nú ekki að vera öllu hagstæðari, svo að þjóðinni finnist að ,ni,istl
kosti viðkunnanlcgra og vænlegra til trausts að gera tilraun til að scU‘
sjálf á stofn sitt eigið umhoðsvald, sem hún svo getur falið að st.it>111
viðreisninni, enda þótt hún þyrfti að gefa þessu valdi allvíðtækt
eða
jafnvel einræðilegt umhoð um áætlað árahil. — Þannig mundi viðreh’
geta farið fram að sjálfstæðinu óskertu og á hreinum þjóðræðisgm11
velli. Enda væri ])á og þjóðríkið ])ar með stofnað.
Þetta er að visu ekki unt nema með sérstöku þjóðarátaki. Þjóðin Þ
að vita, að þetta er nauðsynlegt. Og hún verður að vilja það — °= ^
getur hún það! — Hún verður að vita, að þelta getur enginn .
gert — liún verður að gera það sjálf, og hún verður að standa að l,a
því óskift! ,
Skilyrðin. Athugum nú hvaða skilyrði eru fyrir því út á við og 11111
við. að þetta geti komist í framkvæmd.
Út á viö eru skilyrðin nú sem sakir standa aðeins á sviði fjárhag
viðskifta. Og á meðan svo er ástatt, þá er um það að gera að stofna P‘
ríki, sem liefur mest traust. — Einræðisriki einhvers leiðtoga eoa >
getur auðvitað útvegað sér ]>að traust sem nægir, með því að gefa S1H