Eimreiðin - 01.09.1974, Qupperneq 4

EIMREIÐIN
Inngangur
Islenzk bókaútí?áfa á fyrir höndum erfiða tíma. Hækkandi
útgáfukostnaður með minnkandi bókasölu er staðreynd, sem
bókaútgefendur vex-ða að liorfast í augu við. Á undanförnum
árum hefur bókin, hinn rótgróni hornsteinn í menningarlífi
íslenzku þjóðarinnar fai-ið balloka fyrir nýjunx fjölmiðlum.
Bókin skipar ekki lengux þann veglega sess meðal okkar, sem
bún hafði í upphafi þessarar aldar og allt fram til seinasta
ái’atugs.
Hinir nýju fjölmiðlar, liljóðvarp og sjónvarp liafa rutt sér
inn í daglegt líf okkar og taka þann tínxa sem áður fór í lestur
bóka. '/
Er hið menningarlega hlutverk bókarinnar að renna sitt
skeið á enda? Er liér aðeins um tímanna tákn að í-æða? Hefur
bókin og íslenzk bókaútgáfa ekki lengur neinu hlutvei-ki að
gegna? Verður það þjóðinni nægilegt í framtíðinni að fá fróð-
leik sinn og andlegan þroska í gegnum tvo ríkisrekna fjöl-
miðla, ásamt daglegum íréttum úr flokksbundnum dagblöðum?
Ef þróunin er í þessa átt, þá bregður mönnum vart við eftir
tuttugu ár eða svo, þegar menn ræða það ef til vill í fullri al-
vöru livort nokkur ástæða sé til þess að kenna börnunum að
lesa.
Hið ritaða mál og almenn lestrai’kunnátta varð sú kveikja
að betri lífskjöi’um og almennum mannréttindum, sem hluti
mannkynsins býr við i dag. Enn óttast margir einræðisherrar
og liarðstjórar svo ritfrelsið að þeir liika ekki við að brenna
bækur opinberlega og reka ritliöfunda sína úr landi.
Bókin og penninn eru ennþá sú leið sem einstaldingar geta
með góðu nxóti lýst lífsskoðunum sínurn og fengið fólk til um-
hugsunar um þau mál senx þeinx liggur á lijarta. Langur tínxi
nxun liða, þar til eiixstaklingar geti íxxeð eins góðu íxxóti komið
skoðunuixx sínuxxx á framfæri í gegnuixx útvarp og sjónvarp,
algjörlega óliáðir opinberu eftirliti. Þess er langt að bíða, að
þessi tækni verði þannig úr gai’ði gerð, að einstaklingar geti
nýtt liana í líkingu við liið ritaða mál.
Islenzk bókaútgáfa stefnir í öldudal. Slík þróun er ekki ein-
göngu íxiáli olckar og menningu liættuleg heldur einnig vegna
þess að bóka- og blaðaútgáfa er ein traustasta undirstaða þess
lýðræðis og frelsis sem við byggjum líf okkar á.
Magnús Gunxxai’sson.