Ægir - 01.02.1981, Blaðsíða 10

Sjávarútvegurinn 1980
Már Elísson:
Við áramót
Árið 1980 var okkur
íslendingum gjöfult,
bæði til lands og sjávar.
Að vísu var heildaraflinn
nokkuð minni en á árinu
1979, vegna minni loðnu-
veiði. Hinsvegar vó
aukning botnfiskafla á
móti hvað varðar afla-
verðmæti. Samkvæmt
bráðabirgðatölum var
heildarafli fisks, krabba-
dýra og skelfisks 1.509,7 þús. lestir, samanborið
við 1.648.6 þús. lestir á árinu 1979.
Eins og fram kemur i töflu I var botnfiskaflinn
alls 655,3 þús. lestir, en var 577,8 þús. lestir á árinu
1979. Raunar má í þessu sambandi fara aftur til
ársins 1970, er botnfiskafli okkar nam samtals 473
þús. lestum.
Það er allforvitnilegt að lita á þróun fiskafla á
árunum 1970-1980, þótt ekki verði henni gerð
tæmandi skil hér. Botnfiskaflinn, þegar spærling-
ur og kolmunni eru frátaldir, fer minnkandi fram-
an af, þrátt fyrir aukningu þess hluta fiskiskipa-
stólsins, sem þær veiðar gátu stundað. Má segja,
að aðalorsökin hafi verið slæmt ástand ýmissa
fiskstofna, allveruleg veiði erlendra fiskiskipa, svo
og það, að mörg hinna stærri skipa stunduðu einn-
ig aðrar veiðar, síldveiðar í Norðursjó framan af
ásamt loðnuveiðum á vertíð og síðar loðnuveiðar
sumar og haust. Þó verður að telja að framan af
áratugnum hafi sókn síldar- og loðnuskipa í þorsk-
stofninn vegið þyngra en á seinni hluta hans.
Ýmsar ráðstafanir, sem gripið var til, til að
byggja upp fiskstofnana, þ.m. taldar verulegar
takmarkanir veiða útlendinga, báru skjótari og
betri árangur en flestir höfðu þorað að vona.
Skömmu fyrir mitt ár 1979 voru teknar upp verð-
bætur á karfa og ufsa sem telja mátti vannýtta
stofna eftir að Þjóðverjar hurfu af miðununi'
Tekna í þessu skyni var aflað með framlögum úf
Aflatryggingasjóði og Tryggingasjóði fiskiskipa-
Tilgangurinn með þessari ráðstöfun var einkun1
tvíþættur: að beina sókn skipanna — ekki sízt tog'
aranna— í þessa stofna og minnka þar með álagið a
þorskstofninn — og í öðru lagi að nýta þá til fulls-
sem telja verður skyldu okkar, ef ekki á eð veita
öðrum þjóðum aðgang að miðunum á nýjan leik-
Allt leiddi þetta til þess, að botnfiskafli jókst
verulega á árinu 1979 eða um 100 þús. lestir saó'
anborið við 1978.
Á s.l. ári jókst botnfiskaflinn enn, eins og fraríi
kemur i töflu I. Mest varð aukningin á þorskaflatt'
um, en einnig varð umtalsverð aukning á grálúðU'
og karfaafla, svo og nokkurra annarra tegunda.
svo sem löngu, blálöngu, keilu og steinbít, þar seit1
á hinn bóginn nokkuð dró úr ýsu- og ufsaafl3-
Hefur afli íslendinga á botnlægum tegunduf1
aldrei verið meiri.
Eins og vikið er að hér að framan varð loðnuafl'
inn á s.l. ári mun minni en undanfarin ár, eða tæP'
lega 760 þús. lestir borið saman við 964 þús. lest*1
1979. Ástand loðnustofnsins var mun verra el1
menn höfðu gert sér vonir um, væntanlega vegu*1
misheppnaðs klaks og verri nýliðunar í veiðanleSj
um hluta stofnsins, en einnig vegna þess að flelfl
eru nú um hituna en áður, þar sem Norðmenn
Tafla I
Botnfiskafli eftir helstu tegundum (þús. iestir).
1980* 1979 1978 1977 1976 1975 l^4
Þorskur . . 426,2 360,1 319,7 329,7 278,1 265,8 241.
Ýsa ...... 47,6 52,2 40,6 35,4 33,0 36,7 34,
Ufsi ........ 52,2 57,1 44,3 47,0 54,6 61,4 65,2
Karfi .... 69,3 62,3 33,5 28,2 42,4 38,3 37’
Steinbítur 8,5 10,3 10,5 10,4 11,1 11,0 >2’
Flatfiskur 34,3 23,1 17,5 17,2 7,2 6,9 8’
Annað ... 17,2 12,7 11,8 11,2 10,6 8,4
Alls ..... 655,3 577,8 477,9 479,1 437,0 428,5 4°8’'
•Bráðabirgðatölur
66 — ÆGIR