Ægir - 01.03.1982, Síða 33

tu .a Þarf ekki að orðlengja það, að á síðasta ára-
ár h e^UF laxveiðin staðið í stað og minnkað s.l. 2
ratt fyrir stigmögnun fiskræktaraðgerða.
varð ^ ^elsta tromP Veiðimálastofnunar hvað
auk ^ arangur af seiðasleppingu er skyndileg
SejiUl118 1 ^Jórsá, sem talið var að mætti rekja til
^as ePpinga í þverám hennar.
Um ^ Vera’ en lrverni8 var staðið að þeim aðgerð-
krðj^8 ^Vert var framlialciið. Ég hef ekki sé staf-
ei'ginUm læðist að manni sá grunur að
Ijgj...8ógn sen til um þetta, sem hægt sé að draga
ið m a^’ °§ hefnr meintur árangur líklega kom-
skjö^æðingUm Veiðimálastofnunar í opna
'nsT'wniðurstöður um árangur fiskræktarátaks-
tekj^ saman 1 eftirfarandi ,,......að ekki hafi
fiskrfpu uPPslcera neinn umtalsverðan árangur af
ktarátaki áratugarins“.
(Oleey‘war se8Ír ' texta P°rs Guðjónssonar 1978
V^thiesen og Þór Guðjónsson 1978)
^eiðiá^ atlllutverk veiðiyfirvalda er ekki að ná
laxaf-agl sem gefur hámarksafrakstur í
hámari • llelclur að halda ánægju veiðimanna í
•marki..
aðalmUUg a<^ 1 raun 11311 uPPskeran alclrei verið
alvari arlcrnið’ó- Ég get hinsvegar ekki tekið þetta
bað s6^a’ hef ég tilhneigingu til að túlka
samr^m svo að eftirá hafi markmiðið verið sett í
óska 011 Vl^ arangurinn, sé það rangt ályktað þá
£itt ® Ve'ðimönnum hamingjuríkrar framtíðar.
greijt ar athyglisvert í svari veiðimálastjóra við
sem minni var sú skýring hans á litlum árangri
^"dur t Vlr^lst hafa orðið af sleppingum, að
að remh ymiU elclci a^ slePPa- Nú eru men" búnir
k°stn ,.ast v'ð í 20 ár að ala seiði með ærnum til-
ekki ku' a^ sencla Þau 1 hendur viðtakenda, sem
En í 'llla slePPa þeim. Til hvers er slíkt gert?
ur Var raun 'ýsir þetta vel ástandinu, því ennfrem-
°g þá m° a§1 Vet ekkert Sert til að rannsaka hvort,
iiigum e, kvaða ráðum, megi ná árangri af slepp-
um viðh^01^’ eða iaxlausar ár, sambærileg-
þmr f ann sem "aest úr eldisstöðinni.
"íeð a5 1 rau"ir sem hafa verið gerðar síðustu ár
rauit Q ytla se'ði úr eldisstöð í ár hafa gefið litla
fuuy;ð.8 ren"a með engu móti stoðum undir þá
mörgurn8U ^ V1^ ^ú"111 getað hafið hafbeit fyrir
hafa færarum- ^8 kelcl að Þær tilraunir ættu að
rt viðkomandi heim sanninn um að eitt-
hvað geti verið brogað við viðteknar hugmyndir
um hvað stjórnar ratvísi laxins. Á því sviði virðast
menn nokkuð lokaðir fyrir nýjum hugmyndum.
Hafbeit
Miðað við markaðsaðstæður eins og þær hafa
verið til þessa hefur verið talið að hafbeit væri hag-
kvæm ef um 5% endurheimtist af slepptum göngu-
seiðum. Nýlega kom út skýrsla, unnin á vegum
Framkvæmdastofnunar, um laxaræktarmöguleika
(Björn R. Guðmundsson 1980). í henni var m.a.
gert ráð fyrir þeim möguleika að ofannefndar
markaðsaðstæður gætu breyst til hins verra vegna
offramboðs á laxi á hefðbundnum mörkuðum.
Þar um ráða t.d. Norðmenn miklu meiru en við.
Niðurstaða ofannefndrar skýrslu var á þá lund að
við yrðum að miða við að okkar hafbeit yrði að
vera samkeppnisfær við norskt kvíaeldi og til þess
þyrfti 10% endurheimtur í 200 þús. seiða stöð. Ég
tel að þetta sé skynsamleg viðmiðun og hún er ná-
lægt því sem ég kastaði fram án þess þó að rök-
styðja það í grein minni frá 1980.
Svo sem áður greinir þá hef ég hvergi getað
fundið staðreyndir sem renna stoðum undir að ís-
lenskar hafbeitarstöðvar eins og þar eru skipulagð-
ar geti gert sér vonir um að ná a.m.k. 5% endur-
heimtum nægilega fljótt, til þess að bjarga sér frá
gjaldþroti, hvað þá 10%.
Af nýlegum skrifum Árna ísakssonar (Freyr
1981, 14) sýnist mér að það sem okkur greinir fyrst
og fremst á um sé hvort réttlætanlegt sé að gera ráð
fyrir að ný stöð nái sambærilegum endurheimtum
og í Kollafirði á nægilega skömmum tima. Ég tel
að of lítið sé gert úr nauðsyn þess að byggja upp
ratvísan stofn tengdan viðkomandi hafbeitarstöð
og sleppiaðstöðu hennar, áður en farið er með
stöðina í fulla stærð. Þessi ágreiningur á líklega
rætur sínar að rekja til þess að líkan Árna byggir á
hinni svonefndu ,,imprinting“-hugmynd Hasler’s
sem byggir á að seiðin læri að þekkja sína á og sín
heimkynni af lífrænum efnum úr umhverfinu (sjá
yfirlit Hasler o. fél. 1978). Önnur hugmynd um
ratvísi byggir á að laxinn rati með aðstoð svo-
nefndra ,,fermóna“ sem seiðin gefi frá sér, til leið-
beiningar fullvöxnum laxfiskum og séu þau stofn-
bundinn (arfgeng), (Nordeng 1977).
Lýsi sú síðarnefnda betur grundvelli ratvísinnar,
þyrfti sleppiaðstaðan sennilega að vera tengd af-
ÆGIR — 137