Ægir - 01.03.1982, Blaðsíða 46

Jón Sveinsson:
Lárósstöðin
Um Lárvaðal
Látravík í Eyrarsveit er
á norðanverðu Snæfells-
nesi umlukt fjöllum á
þrjá vegu með Búlands-
höfðann vestast, Vikur-
fjallið að sunnan, Brim-
lárhöfða austast, í suðri
blasir við hið sérkenni-
lega Kirkjufell og Mýrar-
hyrnan með sínum hvössu
hyrnum skrúðgrænu og
ókleifum hamrastöllum, en Helgrindur snæviþakt-
ar og hrikalegar gnæfa þó hæst þessara fögru
fjalla. í norðri blasir við Breiðafjörður opinn,
norðan hans Barðastrandarfjöllin í bláma fjar-
lægðarinnar.
Lárvaðall er hér við sjóinn með breiðum ósi sem
Lárós heitir og féll út með austurlandínu. Vaðall-
inn er afskorinn frá sjó með sand- og malarrifi
Víkurrifinu, sem er um 1 Zi km á lengd. í aldaraðir
Yfirlilsmynd frá Lárósi.
150 —ÆGIR
hefir sjórinn og straumar hans séð um flutnin^
byggingarefni í rifið frá vestri til austurs. Þf* f
efnisflutningum er enn haldið áfram. Víkurr**1
landfast að vestan, en teygir sig í austur heim11 ^
Brimlárhöfðann og endar í mjórri totu un*
metra frá höfðanum en við tekur Lárós 300 &
breiður, þar sem stiflugarðurinn var byg§ (j|
ásamt flóðgátt, yfirfalli og gildrubúnað*-
móttöku á laxi. j.
Botnlag í sjálfum vaðlinum er mjög þéttur s ^
ur, leirblandaður á afmörkuðum svæðum el' J
vegur á landi er aðallega lækjarframburðar
skriður. Allt land að vaðlinum er gróið graj'’.. j
Áður en stíflan var gerð í ósnum, mátt*
fjöru þegar sjór var fallinn af lárvaðlinum, hv
silfurtærir ferskvatnsálarnir frá lækjunum og ^
dalsánni (í daglegu tali nefnd Hólalækur)
eftir honum á leið sinni til sjávar, og samei*'u
ósnum síðasta spölinn.
Fíngerður sílgrænn þörungagróður þakti ^
b o*"'
inn í og við ferskvatnálana, í þennan gróður ^
hestar og sauðfé á hverju útfalli sjávar-
hreyft við þessu þörungateppi, sást iðandi 1* ^
dýra, mest bar á marflónni. Ekki var j(),ii
ganga um vaðalinn án þess að veita athyg'*.
geysilegu mergð sem þarna var af sandmaðjm
segja að á mestum hluta vaðalsins hafi verl ,j
við dríli frá maðkinum, sennilega í milljó**3 ^
Oft vorum við strákarnir í Vík látnir st'”,^ll|dlJ
sandmaðkinn áður en skroppið var í róður a
gamla út fyrir Rifið eða vestur undir Bu
höfða. trír
Fjöll upp af Látravík eru hæst rúmir 700 **
en að mestu í 400—500 m. hæð yfir sjó. nf 0i
Vatnasvæði Láróss er um 15 ferkílómel
‘í
liggur hátt. Lækir og ár koma bratt ofa*' ^jjj
lendinu, og falla stutt á láglendi. Mesta vatm
svæðinu er Lárdalsá (eða Hólalækurin*')’^ c3.
marksrennsli er 0.8 m3/sek. og Víkurgilið pp
0.3 m3/sek. Auk þeirra nokkrir smálækir ■ yj)
sprettur á jörðunum kringum Lárvaðal- ^ ^ l
lágmarksrennsli af öllu vatnasvæðinu er f ^i'
m3/sek. Flatarmál Lárvaðals (nú Lárvatu) £
1,6 km2.
Engar sögur fara af laxi í Lárvaðli né
um sem í hann renna, en meðan útræði var s‘ ^
að og slógi hent í vaðalinn veiddist dálítió a
bleikju og sjóbirtingi þó ekki meira en svo a ^
hefur silungsveiði verið talin til hlunnii'd
jörðunum sem land eiga að Lárvaðli.
■St**1’