Ægir - 01.02.1990, Síða 34

86
ÆGIR
2/90
farið að nýta þessa möguleika að
marki fyrr en á seinni hluta ársins
1976.
Á þessum átján árum hefur fjár-
festing í fiskiskipum aukist um
100% og afrakstur á hverja ein-
ingu fjárfestingarinnar hefur aukist
um 25%. Á sama tíma hefur sjó-
mönnum fjölgað um u.þ.b. 45%
og framleiðni á mann þ.a.l. tæp-
lega tvöfaldast, eins og fyrr var
nefnt. í nútímaþjóðfélagi er venju-
leg þróun sú að afköst á fjármagns-
einingu minnka með upphleðslu
fjármagnsins, þannig að ef þessar
vísitölur eru gleyptar hráar, er
auðvelt að komast að þeirri niður-
stöðu að okkur hafi miðað vel
áleiðis. Ekki er hægt að einfalda
hlutina svo, taka verður tillit til
eðlis auðlindarinnar. Framboð á
sjávarafla takmarkast af frumfram-
leiðni sjávar og komið er að
mörkum mögulegs heimsafla fisk-
tegunda sem þegar eru nýttar.
Sífellt er leitað á mið sem minna
gefa af sér og dýrara er að sækja.
Eftirspurn eftir fiski vex hinsvegar
með hækkandi tekjum og fleiri
neytendum. Af þessu leiðir hækk-
andi raunverð á mörkuðum, sem
leiðir aftur til þess, að góð mið
skila hækkandi arði, ef skynsam-
lega er sótt. Staðreyndin er sú að
við getum náð mun betri árangri í
að auka arðsemi veiðanna. Hinu
verður þó ekki neitað, að okkur
miðar í rétta átt.
Á línuriti 5, eru dregnar t'ram
árlegar breytingar afiatekna á föstu
verði og fjárfestingar hvers árs í
fiskiskipum að frádregnum af-
skriftum. Mest áberandi á línurit-
inu, er aflabresturinn 1982-1983,
í kjölfar stöðugrar uppsveiflu afla-
tekna, eftir útfærslur landhelginnar.
Hitt er þó ekki síður áhugavert hve
hækkun aflatekna eftir árið 1983
hefur þrátt fyrir allt verið stöðug.
Þetta stafar af auknum veiðum á
djúprækju, frekari vinnslu botnfisk-
og rækjuafla um borð og af auknum
útflutningi ísfisks.
Rétt er að ítreka, áður en lengra
er haldið, að spá fyrir árið 1990 er
gerð af höfundi þessarar greinar.
Grunnur mats á fjárfestingu í
fiskiskipum árið 1990 er fenginn að
hluta frá Þjóðhagsstofnun, en að
hluta byggður á öðrum upplýsing-
um. Mat á fjárfestingu í fiskiskipa-
flotanum á árinu 1990, er tiltölu-
lega traust, en hinsvegar eru breyt-
ingar í aflatekjum háðar meiri
óvissu. Reiknað er með, að sam-
drætti í botnfiskafla 1990 verði að
mestu leyti mætt með aukinni
vinnslu um borð í frystiskipum.
Einnig er reiknað með umtalsverðri
aukningu loðnuafla, þannig að
heildarafli ársins verði u.þ.b. 1700
þúsund tonn, svo að í tonnum talið
verði árið 1990 næstbesta aflaár
íslendinga frá upphafi.
í framhjáhlaupi má geta þess, að
töluverðar líkur benda til, að íslend-
ingar verði með mestan afla Evrópu-
Línurit 4
Þjóðarauðsmat fiskiskipa
og aflatekjur á föstu verði
Vísitala
Línurit 5
Fjárfestin í fiskiskipum
og árleg breyting aflatekna
Ár
Breytingar í aflat. —1— Fjérfesting í skipum
Spá fyrir árin 1989 09 I99u