Tímarit lögfræðinga - 01.01.1969, Page 47

hvernig landið er bj'ggt, hvernig samgöngum um það er
háttað og liver eru fjárhagsleg efni þjóðfélagsins.
Dómstólaskipunin verður að vera mjög háð þessum
atriðum. Gæta verður þess, að staðarmörk valdsviðs dóm-
stóls séu sett með það í huga, að nægilega margir ihúar
séu á svæðinu. Tillit verður að taka til þess, hvaða byggð-
arlög eigi hezt saman að því er samgöngur varðar svo
og hverjar hyggðir eigi bezt samau á öðrum sviðum, þar
sem heppilegt verður að teljast að leysa flesta umdæmis-
skiptingu landsins á líkan veg. Með skiptingu landsins í
umdæmi má stuðla að ýmsum markmiðum, sem telja má
æskileg til þess að ln’ggð verði jafnari um landið.
Að lokum verður að líta til þess, að íhúar landsins eru
fáir, bvggð dreifð og fjárliagsgeta, ef miðað er við aðrar
og stærri þjóðir, lítil. Má því ekki ofgera þjóðfélaginu með
kostnaðarsömu embættiskerfi.
c) Önnur umdæmaskipting landsins.
Eins og áður er að vikið, getur það verið hagkvæmt að
hafa i huga aðra umdæmaskipun opinbers valds í landinu,
þegar umdæmi dómstóla eru ákveðin. Er það þá sérstak-
lega haft í lniga, að íbúar héraða, sem saman er skipað,
líta þeim mun frekar á sig sem eina heild, því fleira sem
þeir hafa sameiginlegt. Umdæmið verður sterkari eind inn
á við og út á við.
Af öðrum umdæmum eru þessi helzt:
1. kjördæmi, 2. skattaumdæmi, 3. læknishéruð, 4. presta-
köll og sóknir, 5. sveitarstjórnarumdæmi.
Af þremur síðast töldu umdæmunum verður ekki mikill
lærdómur dreginn, eins og þeim er nú skipað. Til þess
eru þau í sumu tilliti of lítil, í öðru of stór, svo og hafa
þjóðfélagsaðstæður breyzt verulega frá helztu skipan
þeirra. Almennur áhugi mun vera fyrir því að breyta
þeim. Af þessum sökum verður ekki frekar hirt um þau
hér.
Umdæmin, sem fyrst eru talin, eru tiltölulega ný af nál-
Tímarit lögfræðinga
41