Tímarit lögfræðinga - 01.07.1974, Side 9

Jónatan Þórmundsson prófessor:
SÉRSTAÐA AUÐGUNARBROTA
MEÐAL ANNARRA FJÁRMUNABROTA
I. INNGANGUR
A) Hvað er auðgunarbrot? Skilgreining að formi til.
Auðgunarbrot eru öll þau brot, sem lýst er í XXVI. kafla alm. hgl.
og ekki önnur, þ. e. þjófnaður, gripdeild, ólögleg meðferð fundins fjár,
fjárdráttur, fjársvik, umboðssvik, skilasvik, fjárkúgun, rán, misneyt-
ing og hilming. Helzta sameiginlega sérkenni þessara brota kemur fram
í 243. gr. Fyrir brotin skal því aðeins refsa, að þau hafi verið framin
í auðgunarskyni. I greinargerð er auðgunartilgangurinn skilgreindur
svo: „Er þá átt við, að ásetningur brotamanns hafi verið sá að afla
sér eða öðrum fjárvinnings á þann hátt, að annar maður biði ólöglega
fjártjón að sama skapi.“ Af þessu má strax vera ljóst, að það er ekki
auðgunarbrot, ef maður slær eign sinni á hluti annars manns, sem
eru ekki fémætir. Sama er, ef maður eyðileggur eða fleygir fémætum
hlut annars manns, sbr. 257. gr. Það er ekki heldur auðgunarbrot,
þegar hlutir eru teknir að óvilja eiganda, en fullt endurgjald er látið
koma fyrir þá (nauðungarkaup).
í dönsku hgl. er framsetning auðgunarbrotaákvæðanna með svipuðu
móti og í hegningarlögum okkar. Þar er þó ekki almennt ákvæði um
auðgunartilganginn, sbr. 243. gr. I hverju einstöku ákvæði er viðhaft
orðalag, sem felur í sér kröfu um auðgunartilgang: „for at skaffe sig
eller andre uberettiget vinding“ (276. gr.). I greinargerð dönsku lag-
anna (U III, 366) er hugtakið skilgreint efnislega eins og í greinar-
gerð hgl.
B) Auðgunarbrot, hagnaðarbrot og f jármunabrot.
1. Verða nú athuguð nánar einstök efnisatriði skilgreiningar þeirrar
á auðgunartilgangi, sem gefin var hér að framan. Skýra þau nokkuð,
á hverju aðgreining auðgunarbrota frá öðrum f jármunabrotum byggist.
3