Tímarit lögfræðinga - 01.12.1977, Blaðsíða 18

gildi reglur, sem greindar séu síðar í þessum kafla laganna. Hin fyrsta
þeirra er í 3:2 SkL, en þar segir að ríki eða sveitarfélag skuli bæta
líkamstjón, tjón á munum eða hreint fjártjón, sem valdið sé af mistök-
um eða vanrækslu við beitingu opinbers valds („vid myndighetsutövn-
ing“) í starfsemi, sem ríki eða sveitarfélag ber ábyrgð á að fari fram.
í 2. mgr. 3:2 SkL segir, að það sem sagt sé um sveitarfélag í 1. mgr.
eigi einnig við um nokkra aðra opinbera aðila, sem nánar eru tilgreindir.
Eigi er kostur að skýra hugtakið „myndighetsutövning" hér, en um það
má vísa til Bertil Bengtsson, Skadestánd vid myndighetsutövning I,
Stockholm 1976, einkum bls. 66—79.
Skaðabótaskylda eftir 3:2 SkL er aðeins fyrir hendi, ef ríki eða
sveitarfélag hefur sniðgengið þær kröfur, sem með sanngirni verða
gerðar til athafna þessara aðila með tilliti til eðlis og tilgangs starf-
seminnar, sjá 3:3 SkL. (Um 3:3 sjá Bengtsson, bls. 183—188).
Hafi sá, sem tj ón hefur beðið vegna mistaka við beitingu opinbers
valds, ekki reynt án gildrar ástæðu að fá ákvörðuninni breytt, missir
hann rétt til bóta fyrir tjón það, sem hefði mátt koma í veg fyrir með
þessu móti, 3:4 SkL.
Sérstök regla í 3:5 SkL takmarkar bótaábyrgð ríkis og sveitar-
félaga vegna hreins fjártjóns, sem hlýst af röskun á atvinnustarfsemi
(„intráng i náringsverksamhet"). Slíkt tjón verður aðeins bætt eftir
því sem sanngjarnt þykir, þegar litið er til eðlis röskunarinnar og hve
lengi hún varir, svo og eðlis mistakanna eða vanrækslunnar og annarra
atvika.
I 3:6 segir, að skaðabætur skv. 3:1 og 3:2 fyrir tjón á munum megi
lækka með tilliti til vátrygginga, sem fyrir hendi séu eða þess hvort
kostur var á að kaupa vátryggingu.
1 3:7 og 3:10 SkL er kveðið nánar á um takmarkanir á bótaskyldu
hins opinbera skv. 3:2 SkL, þegar skaðabóta er krafist vegna ákvörð-
unar þings, ríkisstjórnar, hæstaréttar o. fl.
Skaðabótaákvæði 3. kafla SkL gilda ekki um bætur fyrir umferðar-
tjón, en um þær fer eftir sérstökum lögum (sjá nú trafikskadelag
(1975:1410), 3:8 SkL.
Ríki eða sveitarfélag bera ekki skaðabótaábyrgð eftir 3. kafla SkL
vegna tjóns af mistökum eða vanrækslu hafnsögumanna eða leiðsögu-
manna skipa, 3:9 SkL.
4.5. Ábyrgð launþega
Launþegi, sem veldur tjóni af mistökum eða vanrækslu í starfi sínu,
er aðeins skaðabótaskyldur, ef sérstakar ástæður („synnerliga skál“)
180