Tímarit lögfræðinga - 01.12.1977, Blaðsíða 44

kleift að þingað væri samtímis um mörg verkefni, og urðu menn að gera upp
hug sinn um, hvaða viðfangsefni þeir kysu sér hverju sinni.
Meðal verkefnanna má nefna: Eftirlitsrannsóknir á alþjóðlegum hryðjuverk-
um og dreifingu fíkniefna — Reglur um alþjóðaviðskipti — Háskóli Sameinuðu
þjóðanna — Efling alþjóðareglna um vernd mannréttinda — Mannúðarlög,
einkanlega hvernig vernda skuli mannréttindi í vopnuðum uppþotum og hver
sé lagaleg staða málaliða — Hafrétturinn — Ráðstafanir til alþjóðlegrar vernd-
ar mannréttinda innan þjóðfélaga — Milliríkjareglur um vinnumál — Alþjóða-
reglur um sjúkrahjálp — Geimréttur, einkum réttur einstakra landa, sem ekki
eiga geimför— Ritfrelsi blaða og tímarita og annarra fjölmiðla í sambandi við
réttarvernd einstaklings — Mannfjölgun sem alþjóðavandamál og lagareglur
um það efni. — Bankalög og lagareglur um fjármagnsstraum milli landa —
Alþjóðleg vernd eignaréttar einstaklinga — Alþjóðleg lögvernd flóttamanna —
Alþjóðadómstóllinn og hvernig auka megi starfssvið hans og gildi — Hlutverk
lagaprófessora í þróunarlöndum og samræmi í lagakennslu — Millilandalög-
gjöf um tölvunotkun — Lögfræðileg aðstoð við efnalítið fólk — Lögfræði-
menntun í heiminum í dag.
Undirbúningsnefndir höfðu starfað í öllum málum. Þær skiluðu greinargerð-
um til þingfulltrúa sem umræðugrundvelli. Að umræðum loknum tóku nýjar
nefndir við og sömdu ályktanir, sem afgreiddar voru í þinglok.
Það þarf eigi að taka fram, að framsögumenn í hverri grein voru heims-
kunnir lagamenn og sérfræðingar hver á sínu sviði.
Ég skipti dögunum niður á viðfangsefnin eftir bestu getu, einkum hafréttinn,
ritfrelsi dagblaða, lögfræðiaðstoð við efnalítið fólk og sýniréttarhöld alþjóða-
dómstólsins.
Auk þess gat ég sem aðrir aflað mér skriflegu greinargerðanna, og næst-
síðasta daginn hlýtt á ályktanir ráðstefnunnar.
í örstuttri frásögn sem þessari verður eigi reynt að skýra ítarlega frá
einstökum atriðum. Ég minnist þess lengi, hve umræðurnar um mannrétt-
indi, frjálsræði dagblaða og ritfrelsi voru litríkar og sjónarmiðin ólík. Fulltrúar
allra landa virtust vilja frelsi, en margir vildu takmarka það við einhvern mæli-
kvarða, er sýndi hvað þjóðinni væri fyrir bestu í það og það skiptið. Geysiheit-
ar umræður voru um það, hvort dagblöðum væri rétt að birta nöfn sakaðra
brotamanna eða dæmdra. Sýndist þar sitt hverjum og er sinn siður í landi
hverju. Athyglisvert þótti mér, að í Sviss er bannað að birta nöfnin, jafnvel
eftir að refsidómur er fallinn. Eru aðeins upphafsstafirnir nefndir, að mér skild-
ist til þess að saklausir verði síður hafðir fyrir rangri sök. Rökin fyrir nafn-
leyndinni voru á þá leið að samfélagið ætti að taka við hinum dæmda, þegar
hann hefði tekið út refsinguna, og líta á hann sem fullgildan borgara, er væri
jafn öðrum að réttindum. Nafnbirting myndi hins vegar verða manninum
ævilangt fjötur um fót.
Fáar þjóðir munu vera eins illa staddar og Islendingar í sambandi við lög-
fræðilega aðstoð við efnalítið fólk. Ekkert slíkt finnst hér á landi nema hin
gömlu ákvæði um gjafvörn og gjafsókn fyrir dómstólum. Eru þau jafn ófull-
nægjandi til almenningsheilla og þau reyndust á hinum norðurlöndunum,
sem fyrir löngu hafa komið sér upp lögbundnu kerfi með aðstoð félagsmála-
stofnana til aðstoðar þeim, sem þurfa að reka réttar síns, en hafa eigi efni
til þess. Þessu verða gerð nánari skil síðar.
206