Tímarit lögfræðinga - 01.12.1977, Blaðsíða 25

um ásetning hans hafi verið að ræða. Þetta þýðir í raun, að sakar-
skipting kemur nær aldrei til greina í dánarbótamálum. Sakarskipt-
ingarreglan, sem gildir um slys, er ekki hafa dauða í för með sér, er
ekki eins þröng. Lækka má bætur til tjónþola, sem líkamstjón hefur
beðið, ef hann hefur orðið meðvaldur að slysinu af ásetningi eða stór-
kostlegu gáleysi. Sama gildir um bætur til bifreiðarstjóra, sem ekur
ógætilega undir áhrifum áfengis og slasast. Eftir 2. mgr. 6:1 SkL gilda
sömu grundvallarreglur og áður um eigin sök manns, sem orðið hefur
fyrir tjóni á munum eða hreinu fjártjóni, að öðru leyti en því, að nú
er heimilt að taka tillit til sanngirnissjónarmiða, svo sem fyrr segir.
Á Islandi gilda eins og kunnugt er sömu reglur um skiptingu ábyrgðar
vegna eigin sakar tjónþola, hvort sem hann hefur orðið fyrir líkams-
tjóni eða eigna.
6. HELSTU NYMÆLI LAGANNA
Margar af reglum norsku og sænsku skaðabótalaganna eru alls
ekki nýjar og sumar af hinum nýju reglum eru meira að segja að mestu
byggðar á hefðbundnum ólögfestum reglum. Ef litið er á lögin af sjón-
arhóli íslensks skaðabótaréttar má álíta eftirtalin nýmæli einna at-
hyglisverðust: (1) heimildir til lækkunar skaðabóta eftir sanngirnis-
mati, (2) reglurnar um ábyrgð ríkis og sveitarfélaga á aðgerðum
starfsmanna þeirra í opinberri sýslu, (3) reglur sænsku laganna um
eigin sök tjónþola, (4) reglu norsku laganna um hlutlæga ábyrgð for-
eldra á skaðaverkum barna og (5) reglurnar um samband skaðabóta
og greiðslna tryggingabóta frá opinberum tryggingastofnunum og
einkaaðilum. Verður nú farið örfáum orðum um kosti og galla þessara
nýmæla. Reglurnar um samband skaðabóta og trygginga verða þó ekki
ræddar almennt, vegna þess að hér hefur því verið sleppt að gera grein
fyrir hinum nýju lagaákvæðum um bætur fyrir líkamstjón og eins
vegna þess, að viðfangsefnið er of viðamikið til þess að fjalla um það
í stuttri grein.
Heimildir til lækkunar skaðabóta og skyldar reglur um milda
skaðabótaábyrgð eftir sanngirnismati eru margvíslegar í skaðabóta-
lögum, og má segja, að þær séu eitt aðaleinkenni laganna. Eru þær
allar nema ein bundnar við ákveðna flokka tjónvalda eða tilteknar teg-
undir tjóns. Eina almenna lækkunarheimildin er í sænsku lögunum
(6:2 SkL). Verður fyrst vikið að hinum sérstöku heimildum til lækk-
unar og skyldum reglum um væga fébótaskyldu.
Um börn og menn, sem haldnir eru andlegum annmörkum, svo og
187