Tímarit lögfræðinga - 01.12.1977, Blaðsíða 45

Alþjóðadómstóllinn og hvernig megi auka starfssvið hans og gildi er stór-
kostlega eftirtektarvert atriði, ekki síst fyrir þjóðir, sem eru ófærar til þess að
halda uppi rétti sínum með hervaldi. Miklar umræður urðu um þetta mál,
kosnar nefndir og gerðar ályktanir.
Svo sem verið hefir á nokkrum síðustu ráðstefnum samtakanna, var efnt
til sýniréttarhalda í Alþjóðadómstólnum, er minnir á það sem við höfum séð
hérlendis hjá lagastúdentum í Háskóla Islands í sjónvarpi. Að þessu sinni voru
réttarhöldin tvö.
Fyrra verkefnið var „Réttur manna til að deyja“, það er réttur manns, sem
gengur með ólæknandi sjúkdóm, til þess að gera samning við lækni um, aö
hann stytti honum aldur með lyfjagjöf, þegar sjúkdómurinn er kominn á hátt
stig. Þetta var á fyrsta degi ráðstefnunnar. Alþjóðasamband dómara skipu-
lagði réttarhöldin. Dómararnir voru flestir dómsforsetar Hæstaréttar í lönd-
um sínum en dómararnir voru 8 talsins Málflutningsmenn voru fjórir, — úr
heimi kristinna, Gyðinga, Islams og Búddatrúarmanna. Málflutningurinn vakti
mikla athygli og spennu meðal hinna fjölmörgu áheyrenda. Álit dómsins, er
lesið var í ráðstefnulok, virtist vekja nokkra undrun en þó hrifningu en það
hljóðaði svo:
„Þessi maður hefur fullan rétt til að deyja með reisn og virðingu.11
Annað sýniréttarhaldið var öllu þyngra á metunum og í meðförum. Það var
haldið á fjórða degi ráðstefnunnar og hét „The Deep Seebed Mining Case“
og fjallaði um rétt strandþjóðar til nýtingar hafsbotns innan 200 mílna frá landi.
Dómarar voru enn 8 talsins, forsetar hæstaréttar Indlands, Filipseyja, Zaire,
Thailands, Madagaskar, Sri Lanka og Spánar og hæstaréttardómari frá Irlandi.
Málflutningsmenn voru frá Bandaríkjunum, Nígeríu, Filipseyjum og Zwasilandi.
Málsástæður og málsmeðferð verður eigi rakin hér. En það segir sig sjálft
og sýndi sig reyndar, að meðal þúsunda hinna löglærðu áheyrenda voru
skiptar skoðanir, því að dómvörðurinn átti erfitt með að koma í veg fyrir að
klappað væri hér og þar, þegar eitthvað þótti rökvíslega og hressilega vel
mælt. Málefnið allt væri fróðlegt að rekja fyrir íslenskum lesendum, en eigi
er rúm til þess hér að sinni. I mínum augum var það dálítið táknrænt, að
landið, sem taldi sig eiga botnréttindin og geta varið þau með fallbyssubátum
sínum var nefnt konungsríkið Islandia.
I lok ráðstefnunnar lýsti frski hæstaréttardómarinn, Thomas A. Doyle, því
yfir f.h. dómsins, að þar ríkti mikill ágreiningur, og endanleg niðurstaða ekki
fengin, en yrði send ráðstefnufulltrúum síðar.
Allt fór þingið mjög vel fram og móttökur rómaðar meðal gesta. Sumum
Vesturlandabúum þótti þó þunnur þrettándi, að áfengi var ekki veitt í opin-
berum veislum (og reyndar ekki saklausir gosdrykkir af neinu tagi) heldur
úrvals ísvatn í stórum glösum. Fannst mér það til fyrirmyndar og vel við hæfi,
því að ströng verkefni voru ávalt framundan.
Næsta alþjóðaráðstefna lögfræðinga verður haldin 1979 í einhverri af höfuð-
borgum Evrópu, og eru þar efst á baugi Madrid, Róm og Vestur-Berlín.
Páll S. Pálsson.
207