Tímarit lögfræðinga - 01.08.1987, Side 40

refsivistar og þar með orðið til þess að fækka fongum.
1 Eriglandi felur dómur um samfélagsþjónustu það í sér, að dómþoli
á að inna af hendi starf, ákveðinn tímafjölda að lágmarki 40 klst. og
hámarki 240 klst., án launa og í frítíma sínum, og hann á að hafa lok-
ið þessu verki innan 12 mánaða frá uppsögu dómsins. Samfélagsþjón-
ustu er eingöngu beitt sem sjálfstæðri viðurlagategund, en ekki í tengsl-
um við skilorðsdóma. Þurfa eftirfarandi skilyrði að vera fyrir hendi,
til þess að unnt sé að dæma til samfélagsþjónustu:
1. Ákærði skal vera orðinn 17 ára.
2. Um þarf að vera að ræða brot, sem fangelsisrefsing getur legið
við.
3. Fyrir liggi samþykki ákærða um, að hann vilji inna af hendi sam-
félagsþjónustu, ef til þess kemur, en þetta er nauðsynlegt til að
fullnægja ákvæðum mannréttindasáttmála Evrópu um bann gegn
nauðungarvinnu.
4. Ákærði verður að búa í umdæmi, þar sem nauðsynlegar stjórnun-
arráðstafanir hafa verið gerðar, til þess að fullnægja megi dómi
um samfélagsþjónustu og þar sem viðeigandi starf er fyrir hendi.
5. Dómstóllinn metur ákærða hæfan til að inna af hendi samfélags-
þjónustu.
Þegar maður hefur verið dæmdur til samfélagsþjónustu, eru það
fullnustuaðilar á staðnum, sem sjá um að ákveða starf fyrir hann. Full-
nægi dómþoli ekki vinnuskyldu sinni, er hann kallaður fyrir dóm að
nýju, og hafi hann ekki málsbætur, er unnt að dæma hann í sektir og
halda samfélagsþjónustunni áfram eða taka málið upp að nýju.
Þau störf, sem menn eru látnir vinna, eru mjög mismunandi. Má
nefna ýmiss konar handiðnir, aðstoðarstörf í barna- og unglingaklúbb-
um, störf sjálfboðaliða hjá hjálparstofnunum, á sjúkrahúsum og öði’um
stofnunum, garðyrkjuvinnu, hreingerningar o.fl. Oftast vinna dómþol-
ar í hópi með fleiri mönnum, og er áhersla lögð á, að það sé þá með
mönnum, sem rækja viðkomandi starf. Oft eru þó fleiri afbrotamenn
saman í hópi. Eftirlit með vinnu þeirra hafa fullnustuaðilar og starfs-
maður á staðnum, þar sem vinnan er innt af hendi. Þau störf, sem
unnin eru í samfélagsþjónustu, eru störf, sem ekki myndu annars vera
innt af hendi. Er haft samráð við verkalýðshreyfinguna í þessu sam-
bandi, því að samfélagsþjónustan á ekki að verða til þess að auka at-
vinnuleysi.
Reynslan hefur sýnt, að fremur er hætta á, að þeir menn, sem oft
hafa hlotið refisdóma áður, inni ekki af hendi vinnu samkvæmt dómi
34