Ægir - 01.10.1995, Side 26

Reilmistofa fiskmarkaöanna
Hlutföll markaða í RSF
Fiskmarkaöur Suöurnesja 60%
Fiskmarkaöur Snæfellsness 11%
Fiskmarkaöur ísafjaröar 9%
Fiskmarkaöur Hornafjaröar 10%
Fiskmarkaðurinn Dalvík 5%
Aörir 5%
Ólafur Þór
Jóhannson
framkvæmda-
stjóri
Fiskmarkaðs
Suðurnesja
keppni erfiöari. í smærri sjávarplássum
væri pressað á seljendur að setja fiskinn á
markað í heimabyggð af ýmsum pólitísk-
um og ættfræðilegum ástæðum sem ættu
lítið skylt við frjálsa samkeppni.
í upphafi komu fram ýmsir markaðir
sem liðu undir lok vegna þess að fáir
vildu selja á þeim, en enginn hörguli var
á kaupendum. í lok árs 1991 breytast að-
stæður og tveir nýir fiskmarkaðir koma
fram á sjónarsviðið, en þá voru aðeins
þrír markaðir fyrir. Helsta ástæða þess var
að gámaútflutningur var ekki jafnfýsileg-
ur kostur fyrir seljendur og verið hafði. í
framhaldi af þessu styrktist markaðurinn
mjög og verð hækkaði. Jafnframt jókst sú
sérhæfing meðal verkenda sem flestir
höfðu spáð að fylgdi í kjölfar markað-
anna. Verkendum fjölgaði mjög á fyrstu
árum markaðanna en fáir þeirra höfðu
úthald eins og kaupin gerast á þessari
eyri.
í samkeppni við sjófrystingu
„í dag eru sárafáir viðskiptavinir eftir
sem hafa starfað frá upphafi," sagði Grét-
ar Friðriksson, framkvæmdastjóri Fisk-
markaðs Hafnarfjarðar, í samtali við Ægi.
„Það var geysilega mikil ævintýra-
mennska í gangi fyrst um sinn og dæmi
um fyrirtæki sem lifðu ekki nema tvær
vikur."
Þróun markaðanna hefur verið með
þeim hætti að þeir mega oftast teljast selj-
endamarkaðir. Það þýðir að eftirspum er
meiri en framboð og skilar hærra verði og
er því hagstætt seljendum en að sama
skapi óhagstætt kaupendum.
„Ég tel þetta ekki nægilega góða þróun
til lengri tíma litið," sagði Grétar sem
taldi einnig að vegna þessarar þróunar
hefði ekki oröið eins mikil vakning í
gæðamálum og talið var að markaðir
myndu skila.
„Ég er sannfærður um að þó að afli
aukist verulega yrði ekki vandamál að
selja þann fisk á góðu verði. Tæknilega
séð er ekkert því til fyrirstöðu að selja all-
an fisk á fiskmarkaði," sagði Grétar.
Stöðugt vaxandi sjófrysting er óum-
deilanlega helsta samkeppnin sem fisk-
markaðir eiga við að etja. Frystitogumm
fjölgar jafnt og þétt og úthlutaðir kvótar
eru minni í ár en í fyrra. Þetta þýðir
minna framboð á fiski til markaðanna.
„Við erum í harðri samkeppni við
kvótaeigendur þar sem kvóti er óumdeil-
anlega orðinn hluti af fiskverði í beinum
viðskiptum.
Ég held að landvinnslan hafi sofið á
verðinum og ekki fylgst með tímanum og
sé fyrst núna að vakna af þeim blundi,"
sagði Grétar. „Breyttar aðstæður hafa knú-
ið landvinnsluna til breyttra vinnuað-
ferða."
Hverjir borga hverjum hvað mikið?
Fiskmarkaðir taka að jafnaði ekki meira
en 4% söluþóknun af söluverði sem selj-
andi greiðir og hefur svo verið frá upphafi
í samræmi við starfsreglur markaðanna. í
upphafi kom berlega í ljós að þessi þókn-
un nægði ekki til þess að skapa mörkuð-
unum rekstrargrundvöll og þannig tapaði
26 ÆGIR