Ægir - 01.12.1995, Blaðsíða 23

Gísli Viggósson
verkfræðingur há
Vita- og
hafnamálastofnun
við eitt af öldumæl-
isduflunum með
veðurathugun sem
uppsett kosta þrjár
milljónir stykkið.
dýpi og flutningaskip eru viökvæm fyr-
ir vindi vegna meira vindfangs en vind-
hraði ofan marka getur komiö í veg fyr-
ir að skip leggist að. Þannig er mönn-
um gert kleift að meta t.d. frátafir með
tilliti til aðkomu skipa að hafnarkanti,
hvenær hætta þarf lestun eða losun og
hvenær þarf að fara frá hafnarkanti
vegna veðurs.
Ósinn felldur í töflu
Gísli Viggósson forstöðumaður
rannsóknardeildar Vita- og hafnamála
sagbi að aðdáunarvert væri hve fljótt
sjómenn hefðu tileinkað sér þessa nýju
tækni og gífurlega gaman væri að taka
þátt í að leiða saman strauma nýjustu
hátækni í tölvuvinnslu og upplýsinga-
öflun og aldagamallar reynslu og þekk-
ingar sjómanna.
Sem dæmi um þetta má nefna að nú
er til mælikvarði sem gefur til kynna
hve stórir bátar geta farið innsiglinguna
í Hornafjarðarósi miðað vib ölduhæð
en sigling um Ósinn er háð sjólagi,
sjávarföllum og veðurhæð og það fer
eftir stærð skipa og vélarafli hvenær
hann er fær. Nú er Ósinn felldur inn í
töflu sem lítur svona út:
Bátar undir 10 metrum fara um ef
aldan er undir 2,5 til 3,5 metrar.
Bátar 10 til 25 metrar fara um ef ald-
an er undir 3,5 metrum.
Bátar 25-40 metrar fara um ef aldan
er undir 5,5 metrum.
Skip 50-70 metrar fara um ef aldan
er undir 4 metrum.
Skip stærri en 70 metrar fara um ef
aldan er undir 3,5 til 3,8 metrar og
flutningaskip sigla inn ef aldan er und-
ir 3,5 til 3,8 metrar.
Upplýsingakerfið eins að það er nú
getur boðið sjófarendum upp á eftir-
taldar upplýsingar á skjá en það er háð
aðstæðum á hverjum stað, hvað boðið
er upp á:
Ölduhæð utan hafnar
Sjávarhæð og ölduhæð í innsiglingu
Ölduhæð innan hafnar
Sog innan hafnar
Sjávarhæð innan hafnar
Vindhraða
Vindátt
Loftþrýsting
Lofthita
Sjávarhita
Seltu sjávar
Loftraka
Úrkomu
Sólgeislun
Mæliaðferðir og nákvæmni búnaðar-
ins er samkvæmt stöðlum Veðurstofu
íslands. Verkfræðistofan Hugrún hefur
annast þróun og smíði þessa tækjabún-
aðar í samvinnu við Vita- og hafna-
málastofnun. Stöðin er fullsamsett og
tilbúin til uppsetningar á mælistað.
Hún gengur annabhvort fyrir veituraf-
magni eða orku úr rafgeymum sem
hlaðnar eru sólarsellu og litlum vind-
rafli.
Ölduduflin góðu á þrjár milljónir
stykkió
Úthafsölduduflin sex eru gular kúlur
sem eru 70 sentimetrar í þvermál og
fljóta á yfirboröinu. Þau senda frá sér
fimm gul leiftur á 25 sekúndna fresti.
Til þess að dufl geti fylgt yfirborði öld-
unnar er 15 metra löngum gúmmíkapli
fest neðan í það sem síðan er festur í 28
metra langt tóg. Flotkúla er höfð á 30
metra dýpi í legufærum sem tógið er
fest í. Ölduduflið nemur yfirborðs-
færslu öldunnar og sendir stöðugt frá
sér upplýsingar.
Dufiin eru viðkvæm og þola ekki
ásiglingu eða að festast í veiðarfærum.
Þessvegna er leitast við að leggja dufl-
unum við flök og festur eða á bann-
svæðum. Sjófarendur eru því vinsam-
legast bebnir að skrá staðsetningu dufl-
anna hjá sér á plotter eða staðsetning-
artæki til þess ab forðast ásiglingu og
fara ekki nær duflunum en í hálfrar sjó-
mílu fjarlægð. Rekist sjófarendur því á
dufl merkt Vita- og hafnamál á slóðum
þar sem það á ekki að vera eru þeir vin-
samlegast beðnir að tilkynna það til
næstu hafnar eða til Vita- og hafna-
mála.
Til fróöleiks má geta þess að hvert
dufl kostar fullbúið tæknibúnaöi um 3
milljónir þegar búið er að koma því fyr-
ir á tilætluðum stað.
25 metra há alda?
í mælistöðvum er unnið úr öldu-
mælingum og gefin upp hæð kenni-
öldu í metrum, en meðalsveiflutími
ÆGIR 23