Tímarit lögfræðinga - 01.09.1997, Síða 13

kerfin saman á heildstæðan hátt er nauðsynlegt að ákvarða fjárhæð bóta fyrir
miska í eldra kerfinu á sama grundvelli. Við samanburðinn var þó litið framhjá
skerðingu miskabóta samkvæmt 4. gr. skaðabótalaganna vegna aldurs tjónþola
enda reyndi ekki á það í þeim dæmum, sem reiknuð voru. Að öllu þessu
athuguðu fékkst sú niðurstaða, að meðalörorkustigið í eldra bótakerfi hafi
jafngilt um það bil 35.000 kr. í miska á verðlagi í júní 1994. í skaðabóta-
lögunum eru miskabætur staðlaðar og greiðast annars vegar bætur fyrir
þjáningar á tímabilinu frá því slys varð og þar til frekari bata er ekki að vænta
(3. gr.) og hins vegar bætur fyrir varanlegan miska (4. gr.). Hinn varanlegi miski
er metinn til stiga samkvæmt læknisfræðilegu örorkumati. Samkvæmt almennu
reglunni í 4. gr. skaðabótalaga er verðmæti hvers stigs varanlegs miska á
verðlagi í júní 1994 40.840 kr. (40.000 x 3351/3282) upp að 60 ára aldri hins
slasaða. Sú ályktun var af þessu dregin, að miskabætur hækki nokkuð frá því
sem áður var. Við samanburðinn verður þó að hafa í huga að þeim er nú meðal
annars ætlað að fela í sér bætur fyrir atriði, sem áður voru bætt sem fjártjón.
Ekki er því unnt að fullyrða að um raunhækkun sé að ræða.
C.
Þá fólst sú breyting í skaðabótalögunum að bætur frá þriðja aðila skerða
bótarétt tjónþola í minna mæli en áður. Hér hafa bætur samkvæmt lögum um
almannatryggingar fyrst og fremst þýðingu og að einhverju leyti bótaréttur frá
lífeyrissjóðum í tilvikum þar sem örorkustig er hátt.
D.
Fjórða meginbreytingin er sú, að í eldra bótakerfi voru bætur vegna
varanlegrar örorku lækkaðar vegna skattfrelsis og eingreiðsluhagræðis. Af
dómum Hæstaréttar má ráða að lækkun vegna skattfrelsis var mismunandi eftir
tekjum tjónþola. í H 1992 312 er lækkunin ákveðin 25% fyrir skattfrelsi og
eingreiðsluhagræði fyrir mann með meðaltekjur iðnaðarmanna. Svipuð
niðurstaða er í H 1993 302. í H 1992 1845 er skerðingin innan við 15% fyrir
skatthagræði hjá einstæðri móður með lágar tekjur. Þrátt fyrir ótvírætt
fordæmisgildi hinna tilvitnuðu dóma er varasamt að slá því föstu að áþreifan-
legar og öruggar reglur hafi verið við að styðjast varðandi þennan skerðingar-
þátt. I skaðabótalögunum skerðast hinar lögákveðnu bætur ekki vegna skatt-
frelsis og eingreiðsluhagræðis.
6. SAMANBURÐUR BÓTAKERFA í 7 TILBÚNUM DÆMUM FRÁ 5
LÖGMÖNNUM
Lögmennirnir fimm, sem áður er getið, héldu því fram að margföldunarstuð-
ullinn 7,5, sem ákveðinn var í 6. gr. skaðabótalaganna, væri fjarri því að vera
nægjanlega hár til að mæla fjártjón tjónþola af metinni örorku. Töldu þeir, að
margföldunarstuðullinn þyrfti að vera 11,5 - 12 til að ná að jafnaði markmiðinu
153