Tímarit lögfræðinga - 01.05.1999, Page 21

Viðurkennt er að dómsvaldið eigi að vera sjálfstætt og því mega dómstólarnir aldrei
verða ambátt löggjafans. En þetta hefur enga merkingu nema dómsvaldið hafi
sjálfstæðar valdheimildir nokkurn veginn til jafns við löggjafann til að móta
reglur sjálfstætt eða að minnsta kosti til aðhalds og mótvægis.
Hætt er við að nú reki menn upp stór augu. Ekki verður betur séð en prófess-
orinn telji, að löggjafarvaldi sé komið fyrir hjá tveimur valdastofnunum ríkis-
ins, löggjafanum og dómsvaldinu og þessum stofnunum sé fengið það hlutverk
að takast á við meðferð þessa valds! Dómstólar eiga þá að beita löggjafarvaldi
sínu á þann hátt, að þeir verði ekki „ambátt löggjafans“. A fundinum í Háskóla-
bíói 7. nóvember 1998 orðaði hann ennfremur þá kenningu sína, að það væri
óheppilegt, að dómstólar ættu undir fjárveitingarvald Alþingis að sækja. Þeir
þyrftu að fá sjálfstætt fjárveitingarvald!! Líklega ætlar prófessorinn þá að fá
þeim í hendur vald til að leggja á skatta til að fjármagna starfsemi sína, eða
hvað?
Ég verð að játa, að mér finnst málið orðið grafalvarlegt. Hér talar sá maður,
sem til margra ára hefur gegnt því hlutverki að uppfræða laganema um meðferð
réttarheimilda og þrígreiningu ríkisvaldsins, sem hefur verið talin til meginein-
kenna á stjómskipun íslands.14 Hugmyndir hans um löggjafarvald dómstóla til
mótvægis við vald löggjafans em ekkert minna en fjarstæðukenndar. Það er
augljóst að hér talar maður sem ekki hefur sjálfur mikla reynslu af störfum við
meðferð dómsmála.15 Ef til vill er kennarastarfið í Háskólanum svo þurrt og til-
breytingarlítið að menn, sem þar verja meginhluta starfsævi sinnar, verði veikir
fyrir freistingum um að boða kenningar af þessu tagi til að auka á tilbreytnina
og vekja á sér athygli. Prófessorinn hlýtur sjálfur að vita í hjarta sínu á hve
þunnum ís hann stendur með þessar kenningar. Kannski að hér sé komin skýr-
ingin á því, hvers vegna hann bregst við skoðunum mínum af heift í stað þess
að ræða þær efnislega. Líklega má líkja honum við keisarann í ævintýrinu um
nýju fötin. Það þýddi ekkert fyrir keisarann að halda því fram eftir að barnið
benti á nekt hans, að víst væri hann í einhverju. Hann hefði hins vegar vel getað
orðið reiður.
6. FRAMLAG PRÓFESSORS TIL HÁTÍÐARHALDA
I upphafi þessarar greinar vom tekin upp orðrétt þau ummæli prófessors Sig-
urðar Líndals á hátíðarsamkomu lagadeildar 1. október s.l. sem beindust að
mér. Þar dró hann ekki af sér. Að auki vom þar nefnd ummæli sem hann jók við
14 f grein Davíðs Þórs Björgvinssonar í 4. tbl. Úlfljóts 1995 bls. 379 „Völundarhús hins júridfska
þankagangs" er prófessor Sigurður Líndal talinn vera „einn þekktasti lögspekingur þjóðarinnar"!
15 Ekki er hann þó alveg reynslulaus á því sviði. Hann starfaði sem dómarafulltrúi í héraði um
skamma hríð í kringum 1960 og var dómari í Félagsdómi 1974-1980. Þá mun hann hafa verið settur
dómari í Hæstarétti um takmarkaðan tíma og einnig verið kallaður þar til starfa nokkrum sinnum
sem varadómari. Hann hefur hins vegar, eftir því sem ég best veit, aldrei starfað sem málflutnings-
maður. Mikið held ég að hann hefði haft gott af einhverri reynslu af því „illræmda" starfi.
15