Tímarit lögfræðinga - 01.05.1999, Blaðsíða 51

hugsuðir Vesturlanda hafa sagt. Fomgríski heimspekingurinn Aristóteles benti
til dæmis á það í gagnrýni sinni á sameignarstefnu Platóns, að það, sem allir
eiga, hirðir enginn um.28 Þeir heilagur Tómas frá Akvínó, John Locke, Davíð
Hume og Adam Smith höfðu svipað að segja.29
9.
Hin heimspekilegu rök Þorsteins Gylfasonar gegn kvótakerfinu era heldur
veik, eins og hér hefur verið sýnt fram á. Því miður kemst ég ekki heldur hjá
því að gagnrýna vinnubrögð hans. Þau eru óvandaðri en búast hefði mátt við af
prófessor í heimspeki og skólabróður mínum frá Oxford-háskóla, þar sem lögð
er áhersla á skipulega hugsun, skýrt mál og vönduð vinnubrögð, að minnsta
kosti í doktorsnámi, eins og ég kynntist því.30 I máli Þorsteins er talsvert um
mælskubrögð, stóryrði og sleggjudóma.31 Auk þess er hann ónákvæmur í
orðnotkun og ályktunum. Hann vitnar til dæmis í fyrstu grein laganna frá 1990
um stjóm fiskveiða, þar sem segir, að nytjastofnar á Islandsmiðum séu sameign
íslensku þjóðarinnar og að úthlutun veiðiheimilda samkvæmt lögum þessum
myndi ekki eignarrétt eða óafturkallanlegt forræði einstakra aðila yfir veiðirétt-
indum. Síðan segir hann: „Samkvæmt þessari grein á þjóðin kvótann. Hann er
þjóðareign“.32 En í þessari lagagrein segir allt annað, að nytjastofnar á íslands-
miðum séu sameign íslensku þjóðarinnar. Þorsteinn gerir með öðrum orðum
ekki greinarmun á veiðiheimildum annars vegar (kvótanum) og nytjastofnum á
íslandsmiðum hins vegar. Þetta er þó sitt hvað. Af þeirri yfirlýsingu, að þorsk-
28 Politics, ii, 1261b, í The Basic Works ofAristotle, ritstj. R. McKeon. Random House, New York
1941.
29 St. Thomas Aquinas: Summa Theologiœ, latnesk og ensk útg., 37. bindi (de justitia) og 38.
bindi (de injustitia), ritstj. Th. Gilby. Blackfriars, London 1975, sérstaklega 66. spuming í 38. bindi,
2. grein (Quæstio 66. de furto et rapina); John Locke: Ritgerð um ríkisvald, Atli Harðarson þýddi
og samdi inngang. Hið íslenska bókmenntafélag, Reykjavik 1986, sérstaklega V. kafli; Davíð
Hume: A Treatise ofHuman Nature, Páll S. Árdal ritstj. Fontana/Collins, London 1972, sérstaklega
m. bók, 2. hluti, 2. gr., sbr. Pál Árdal: Siðferði og mannlegt eðli. Hið íslenska bókmenntafélag,
Reykjavík 1982, 72.-75. bls.; Adam Smith: Rannsókn á eðli og orsökum auðlegðar þjóðanna, I,-
m. bók, þýð. Þorbergur Þórsson, með inng. e. Hannes H. Gissurarson. Bókafélagið, Reykjavík
1997.
30 Þorsteini Gylfasyni virðist vera sérstaklega uppsigað við lögfræðinga. Hann ræðst t. d. á Ár-
mann Snævarr í greininni „Að hugsa á íslcnsku", sem birtist fyrst í Skími 1972, en er endurprentuð
í greinasafninu Að hugsa á íslensku, Mál og menning, Reykjavík 1996, 49. bls., og á Jón Steinar
Gunnlaugsson í greinasafninu Tilraun um heiminn. Mál og menning, Reykjavík 1992, 120. bls. En
þegar textar þeirra Ármanns og Jóns Steinars eru lesnir vandlega, sést, að árásimar em tilefnis-
lausar með öllu.
31 Hann segir t. d., að réttlætiskenning Róberts Nozicks sé fírra (121. bls.) og að skilningur Þor-
geirs Örlygssonar á þjóðareignarákvæði laganna um stjóm fiskveiða sé ef til vill góð og gild lög-
fræði, en ekki heilbrigð skynsemi (119. bls.). Hann segir, að afgreiðsla Alþingis á fyrsta fmm-
varpinu, þar sem gert var ráð fyrir kvótakerfi í botnfiskveiðum, hafi einkennst af fumi og fáti (126.
bls.). Hann segir og, að markaðurinn fyrir veiðiheimildir sé ranglátur, þar sem forréttindi handhafa
veiðiheimildanna séu þegin af ríkisvaldi, sem það hafi haft að verkfæri sínu (129. bls.).
32 Þorsteinn Gylfason: „Fiskur, eignir og ranglæti" í Réttlœti og ranglœti, 112. bls.
45