Tímarit lögfræðinga - 01.06.1999, Qupperneq 61

varleg að aðildarríkið fari bersýnilega og með grófum hætti út fyrir valdmörk
sín.34 Ef aðildarrfki stendur ekki frammi fyrir slíkum valkostum og hefur að
verulegu eða öllu leyti takmarkað svigrúm til mats getur vanefndin ein og sér
(per se) fullnægt því að vera nægilega alvarleg.35
Samkvæmt niðurstöðu dómstólsins í máli Dillenkofei36 á hið síðarnefnda við
um það tilvik þegar aðildarríki innleiðir ekki tilskipun innan réttra tímamarka.
Málavextir voru þeir að tilskipun nr. 90/31437 um ferðapakka, orlofspakka og skoð-
unarferðapakka kveður meðal annars á um það að skipuleggjandi og/eða smásali
pakkaferða skuli leggja fram fullnægjandi sönnunargögn um tryggingu fyrir endur-
greiðslu fjár sem greitt hefur verið og fyrir heimflutning neytandans ef til gjaldþrots
kynni að koma, sbr. 7. gr. Þýska ríkið hafði vanrækt að innleiða tilskipunina innan
réttra tímamarka. Stefnendur vora kaupendur pakkaferða. Vegna gjaldþrota ferða-
skrifstofanna sem þeir höfðu átt viðskipti við varð ýmist ekkert úr ferðunum eða þá
að þeir biðu fjárhagslegt tjón vegna kostnaðar við heimferðir. Stefnendur, sem árang-
urslaust höfðu reynt að fá framlög sín endurgreidd, héldu því fram að hefði tilskip-
unin verið innleidd innan réttra tímamarka hefðu þeir notið fullnægjandi tryggingar.
Þeir höfðuðu því mál á hendur þýska ríkinu til greiðslu skaðabóta vegna tjónsins.
Evrópudómstóllinn komst í forúrskurðarmáli að þeirri niðurstöðu að það eitt að inn-
leiða ekki tilskipun innan réttra tímamarka væri nægjanlegt til að einstaklingur sem
orðið hafði fyrir tjóni gæti krafið ríkið um skaðabætur.38
Af ummælum í dóminum má draga þá ályktun að huglæg atriði svo sem sök
af hálfu hins brotlega hafi litla sem enga þýðingu við þessar aðstæður.39 Hér má
spyrja hvort þetta geti talist eðlileg niðurstaða til dæmis þegar sýnt þykir að
frestur til að innleiða tilskipun í landsrétt hafi verið of skammur. Jafnframt
verður það að teljast álitamál hvort þetta geti skilyrðislaust átt við þegar yfir-
völd í aðildarrtki halda því fram að þau hafi staðið í þeirri trú að landsréttur
uppfyllti skilyrði tilskipunar og að breytinga hafi þar af leiðandi ekki verið þörf.
34 Sjá Brasserie og Factortame, 55. mgr.
35 Sjá Hedley Lomas, 28. mgr.
36 Sameinuð mál C-178/94, C-179/94, C-188/94, C-189/94 og C-190/94 Erich Dillenkofer ogfleiri
gegn Þýskaiandi [1996] ECR 1-4845.
37 Tilskipun ráðsins frá 13. júní 1990 um ferðapakka, orlofspakka og skoðunarferðapakka
(90/314/EBE). Sjá 72. gr. EES-samningsins, sbr. XIX. viðauka, lög um alferðir nr. 80/1994 og lög
um skipulag ferðamála nr. 117/1994.
38 Sjá til hliðsjónar um gildistöku tilskipunar nr. 90/314 að íslenskum rétti álit umboðsmanns
Alþingis 12. mars 1999 í málinu nr. 2292/1997.
39 Ályktun um að skaðabótskylda án sakar komi til greina má til dæmis draga af Hedley Lomas,
28. mgr., DHlenkofer, 25. mgr., 28. mgr. og 29. mgr. og einnig Brasserie, 75.-80. mgr. Sjá til
hliðsjónar Walter van Gerven: „Bridging the Unbridgeable: Community and National Tort Laws
after Francovich and Brasserie". (1996) 45 I.C.L.Q., bls. 521-522.
í íslenskum rétti er það mótsagnakennt að tala um (nægilega) alvarleg vanefnd án sakar og hið sama
er að segja um danskan, sænskan og þýskan rétt svo dæmi séu tekin. Hér ber að taka mið af því að
sakarhugtakið hefur ekki alltaf sömu merkingu í ólíkum réttarkerfum aðildarríkja EB. Sjá til hlið-
sjónar P. P. Craig: „Once More Unto the Breach: The Community, The State and Damages
Liability". (1997) 113 The Law Quarterly Review, bls. 75-76.
127