Tímarit lögfræðinga - 01.06.1999, Blaðsíða 49

inna hópa samkvæmt 2. mgr. 1. gr. með því að telja þá upp í viðauka við tilskip-
unina. Að því gefnu væri nauðsynlegt að athuga umfang þeirra undanþága sem
áttu við um Island og komu fram í viðaukanum.
Samkvæmt 2. lið má undanþiggja frá gildissviði tilskipunarinnar kröfur
þeirra „sem hafa átt 5% eða meira af fjármagni gjaldþrota hlutafélags". Sú und-
anþága tekur samkvæmt 4. lið jafnframt til eftirfarandi hóps: „Maki einstakl-
ings sem er í þeirri aðstöðu sem tilgreind er í 1.-3. lið svo og ættingi einstakl-
ings og ættingi maka í beinan legg“. Alitaefnið var því, að mati dómstólsins,
hvort hugtakið „ættingi í beinan legg“ í 4. lið yrði túlkað svo að það tæki til
systur einstaklings sem 2. liður tæki til.
Upplýst var að munur væri á orðalagi undanþágunnar eftir einstökum tungu-
málum, sem öll hefðu sama vægi. Samningaviðræður fóru fram á ensku og end-
anlegur texti tilskipunarinnar var samþykktur á ensku. A ensku væri notað
hugtakið „direct relative“ sem ekki væri nákvæmt en með rúmri túlkun mætti
skilja það svo að það tæki einnig til systkina. Af ýmsum tungumálaútgáfum
samningsins væru þær í meirihluta sem hefðu að geyma almenn hugtök í þessu
sambandi sem svara til hugtakanna nánir eða nákomnir ættingjar sem túlka
mætti svo að þau taki einnig til systkina. I útgáfum á öðrum tungumálum (á ís-
lensku, finnsku, frönsku, þýsku, grísku og spænsku) væru sértækari og þrengri
hugtök notuð, sem einvörðungu tækju til ættingja í beinan legg.
I forsendum hins ráðgefandi álits segir meðal annars að þegar munur er á
útgáfum á hinum ýmsu tungumálum, sem öll hafa sama vægi, sé eðlilegt við
túlkun að ganga út frá því að sú skýring skuli valin sem styðst við sem flestar
tungumálaútgáfur. Þetta hefði í för með sér að ákvæðið hefði sama inntak í sem
flestum aðildarríkjum. Þegar ákvæði sem gilda í öllum aðildarríkjunum eru
túlkuð yrði að telja þetta eðlilega leið. I þessu máli reyndi hins vegar ekki á
túlkun ákvæðis sem gilti almennt heldur undanþáguákvæði sem eingöngu ætti
við um ísland og veitti íslenskum stjómvöldum val um beitingu undanþága að
landslögum. Þegar svo stæði á sýndist eðlilegt að veita íslensku útgáfu tilskip-
unarinnar aukið vægi. Niðurstaða dómstólsins varð sú að orðalagið „direct rela-
tive“ eða „ættingi í beinan legg“ yrði að túlka svo að það tæki aðeins til ættingja
í beinan legg, upp á við og niður á við. Af því leiddi að undanþágan næði ekki
til systkina.
Hina undanþáguna frá meginreglunni er að finna í 10. gr. tilskipunarinnar.
Þar segir:
Tilskipun þessi hefur ekki áhrif á rétt aðildarríkja:
a) til þess að gera nauðsynlegar ráðstafanir til að koma í veg fyrir misnotkun;
b) til að hafna þeirri greiðsluábyrgð, sem getið er um í 3. gr. eða þeirri greiðslu-
skyldu, sem getið er um í 7. gr„ eða lækka hana komi í ljós að skuldbindingin sé
óréttmæt vegna sérstakra tengsla milli launþegans og vinnuveitandans og sam-
eiginlegra hagsmuna sem leiðir til þess að þeir gera með sér leynilegt samkomu-
lag.
115