Tímarit lögfræðinga - 01.06.1999, Blaðsíða 63

Við innleiðingu tilskipunarinnar í breska löggjöf voru nokkur fyrirtæki undanskilin
gildissviði laganna en meðal þeirra var ekki stefnandi, British Telecommunications.
Breski löggjafinn hafði sjálfur metið það samkvæmt þeim reglum sem fram koma í
8. gr. til hvaða fyrirtækja lögin skyldu taka. I máli sem stefnandi höfðaði fyrir bresk-
um dómstólum hélt hann því hins vegar fram að þetta væri ekki rétt túlkun á tilskip-
uninni. Það væri undir fyrirtækjunum sjálfum komið að meta það hvort þau féllu
undir ákvæði 8. gr. eða ekki. Stefnandi krafðist skaðabóta vegna þeirra auknu út-
gjalda sem fyrirtækið hafði orðið fyrir með því að fylgja reglum laganna.
Hversu mikið svigrúm til mats fól reglan í sér? I Hedley Lomas stóðu bresk
yfirvöld ekki frammi fyrir mismunandi valkostum við lagasetningu og höfðu
takmarkað eða jafnvel ekkert svigrúm til mats. Var talið að vanefndin ein og sér,
án nokkurra frekari skilyrða, gæti verið nægjanlega alvarleg til að til bóta-
ábyrgðar gæti stofnast.45
Var brotið framið og tjóninu valdið af ásetningi eða einungis af gáleysi? í
British Telecommunications sá dómurinn ástæðu til að geta þess að bresk yfir-
völd hefðu túlkað ákvæði tilskipunar í góðri trú.46 Ætla verður að þegar um
ásetningsbrot sé að ræða þurfi haldgóða réttlætingarástæðu til að forðast skaða-
bótaábyrgð.
Var rangtúlkun á réttarreglum afsakanleg? I máli Denkavit41 taldi Evrópu-
dómstóllinn að löggjöf landsréttar bryti í bága við tilskipun en benti þó á að
nánast öll aðildarríki EB hefðu rangtúlkað tilskipunina. Sú staðreynd hafði
þýðingu við mat á því hvort að til bótaskyldu ríkisins hefði stofnast.
í málinu reyndi á túlkun á hugtakinu „móðurfélag“ í skilningi tilskipunar ráðsins nr.
90/435 um sameiginlegt skattakerfi fyrir félög og dótturfélög í mismunandi aðildar-
ríkjum. Samkvæmt ákvæðum tilskipunarinnar nutu móðurfélög skattaívilnana vegna
hagnaðar dótturfélaga eftir ákveðnum reglum. Til þess að falla undir skilgreiningu á
hugtakinu „móðurfélag“ þurfti félag eiga meira en fjórðungshlut í dótturfélagi auk
þess að uppfylla önnur skilyrði. Aðildarríkjum var þó heimilt að gera undanþágu frá
þessu með því að áskilja óslitið eignarhald móðurfélags á tilgreindum hlut í dóttur-
félagi um nánar ákveðið skeið, ella ættu reglunar ekki við. I Þýskalandi hafði sú regla
verið lögfest að félög gætu einungis notið þeirra skattaívilnana sem tilskipunin mælti
fyrir um eftir að hafa óslitið haft stöðu móðurfélags á 12 mánaða tímabili. Stefnandi
málsins taldi löggjöfina vera í andstöðu við ákvæði tilskipunarinnar sem ekki yrði
skýrð með þeim hætti að tímabili fjórðungseignaraðildar þyrfti að vera lokið til að
fyrirtæki gæti notið hinna ívilnandi skattareglna. I forúrskurði komst Evrópudóm-
stóllinn að þeirri niðurstöðu að það leiddi af orðalagi tilskipunarinnar sjálfrar að
umræddu tímabili þyrfti ekki að vera lokið til að móðurfélag ætti rétt á að njóta þeirra
réttinda sem tilskipunin mælti fyrir um. Við mat á því hvort þýska ríkið væri skaða-
bótaskylt vegna þess tjóns sem stefnandi hafði orðið fyrir við það að njóta ekki rétt-
45 Sjá 28. mgr.
46 43. mgr.
47 Sameinuð mál C-283/94, C-291/94 og C-292/94 Denkavit lnternational BV o.fl. [1996] ECR
1-5063.
129